گزارشی از باید ونبایدهای جمعیتی ایران
به گزارش ” خانه خشتی”: مسئله جمعیت وافزایش موالید در کشور یکی از مسائلی است که در چندماه اخیر کارشناسان حوزه اجتماعی درباره آن هشدارهای فراوانی داد‌ه‌اند.آن چنان که بخش قابل توجهی از پژوهشگران در این حوزه بارها براین مسئله تاکید می‌کنند که درصد رشد ۶/۱ برای جامعه ایران نامطلوب است واین موضوع می‌تواند به سرعت پدیده پیری جمعیت را در چند سال آینده برای جامعه ایران رقم بزند.
رهبر انقلاب اسلامی هم چند روز پیش در ملاقات با مسئولان کشور با اشاره به آمار رشد جمعیت که از جدیدترین آمارگیری به دست آمده ابراز نارضایتی کردندوجمعیت ۱۵۰ تا۲۰۰ میلیونی را برای ایران آینده مطلوب دانستند.
کمیسیون اجتماعی مجلس تصمیم به حذف اعتبار مربوط به طرح کنترل جمعیت را گرفته است.رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس هم با تأکید بر تحقق توصیه‌های مقام معظم رهبری درباره افزایش جمعیت، براین باور است که برای رها شدن از جامعه پیر در آینده، باید از اکنون به فکر افزایش جمعیت باشیم در صورتی که شرایط کنونی ادامه داشته باشد، در آینده‌ای نزدیک، ایران اسلامی جوانی خود را از دست خواهد داد وما قطعا در سال ۱۴۰۰ با مشکل کمبود جمعیت روبه رو خواهیم بود.
اما در این بین سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا تنها تصمیم به حذف بودجه این طرح برای افزایش جمعیت کافی است یا باید به مسائل دیگری هم اندیشیده شود.مسائلی که این روزها از دغدغه‌های زوج‌های جوان وجوانان درآستانه ازدواج محسوب می‌شود.
ازدواج‌های دیر هنگام، بچه‌های کم تعداد
دکتر پرویز صفایی،استاد دانشگاه وجامعه شناس،با اشاره به بحث روانی افزایش جمعیت می‌گوید:برای افزایش جمعیت،باید طرح‌هایی مورد نظر کمیسیون‌های اجتماعی مجلس قرار گیرد که درواقع از نظر روانی جامعه را به این باور برساند که یک یا دو بچه کافی نیست.ما در شرایط فعلی به دور از هر مشکل دیگری ابتدا بحران سن ازدواج داریمیعنی به طور مشخص وقتی میانگین سن ازدواج بین ۲۷ تا ۳۰ سال است نهایتا زوجین یا علاقه به بچه نخواهند داشت ویا اگر هم درآینده تصمیم به داشتن بچه بگیرند تنها یک ویا در نهایت دو بچه خواهند داشت.
جامعه ایران در عرض ۱۰،۱۲ سال اخیر تنها ۳تا۴ میلیون نفر به جمعیت آماری خود افزوده که با توجه با کاهش رشد جمعیت حتی می‌توان در ۱۰ سال آینده روندی به مراتب پایین‌تر از این ارقام برای جمعیت ایران در نظر گرفت.
صفایی تاکید می‌کند که چاره حل این مشکل تنها در رفع مشکلات قشر جوان برای شروع یک زندگی زودهنگام استچرا که به واقع ما اگر می‌خواهیم درآینده این طراوت اجتماعی ناشی از حضور جوانان را در جامعه حفظ کنیم باید به سمت خروج از وضعیت تک فرزندی حرکت کنیم واین در حالی است که بخش قابل توجهی از جوانان امروز جامعه ایران حتی ازدواج نکرده اند،که این بخش باتوجه به برخی مسائل یا ازدواج نخواهند کرد ویا در سنین بالایی تشکیل خانواده خواهند داد و این موضوع در نهایت یا به بچه دار نشدن ویا به تک فرزندی خواهد رسید.
تحصیلات ،سربازی وتجرد در سنین بالا
روانشاسان هم براین مسئله تاکید دارند که با افزایش سن ازدواج،آستانه تحمل زوجین هم برای بچه دار شدن ونگهداری از آن به مراتب کم‌تر می‌شود واین مسئله در نهایت منجر به وقوع چنین وضعیتی در نرخ رشد جمعیت خواهد شد.
اما در کنار این موضوع برخی از خانواده‌ها هم صحبت‌های خاص خود را مطرح می‌کنند وبراین باورند که این کاهش نرخ رشد جمعیت در صورت حصول شرایط لازم می‌تواند به شرایط مطلوب باز گردد.
آن چنان که برخی از خانواده‌ها در گفت وگو با ما براین موضوع تاکید دارند که به کیفیت زندگی فرزندان خود اهمیت می دهند وباید دولت تمهیداتی را بیندیشد که آنها را از این بابت مطئمن سازد.
هم‌چنین برخی از خانواده‌ها به این مسئله اشاره دارند که چندین فرزند مجرد در خانه دارند که باید برای ازدواج آنها در مرحله اول فکری شود تا موضوع افزایش نرخ رشد جمعیت هم بهبود یابد.
پرویز صفایی می‌افزاید:باید تا حد مقدور سن ازدواج را کاهش دادچرا که یکی از عوامل اصلی کاهش نرخ رشد جمعیت همین مسئله است.به باور این کارشناس،باید به تمام خانواده ها این موضوع را انتقال داد که تمام زیبایی ازدواج در سنین پایین وساختن زندگی درآن است.هر چند که دراین باره باید به موانع جوانان هم توجه کرد.به طور مثال در حال حاضر یک پسر اگر قصد تحصیلات تا مقاطع میانه تحصیلی هم داشته باشد،سن اوبه ۲۴ تا ۲۵ سالگی می رسد ودر کنار این مسئله باید دو سال هم به خدمت سربازی اعزام شود که دراین حالت سن او حدودا ۲۷ساله خواهد شد.اگر یک سال هم به عنوان بیرون آمدن از فضای خدمت ویافتن جایگاه اجتماعی در نظر بگیریم سن او به ۲۸ سالگی می رسد که این سن چندان برای ازدواجی که نتیجه اش بیش از یکی دو فرزند باشد مطلوب نیست.هم‌چنین این استاد دانشگاه در ادامه به برخی راه حل‌ها به طور خلاصه اشاره می کند که ترویج فرهنگ ازدواج هم‌زمان با تحصیلات وکاهش زمان خدمت سربازی بخشی از آنهاست.
رضافرخی