بره کشان موسسات غیر مجاز با نذورات میلیونی مردم

گزارشی از فقدان نظارت بر عملکرد مؤسسات صدقه خصوصی
به گزارش ” خانه خشتی” : فعالیت تعداد زیادی از این مؤسسات وارد ماجرای سئوال برانگیزی در بحث جمع آوری صدقات و نذورات مردمی ‌‌شده‌ است و مشخص نیست درآمد حاصله از جمع‌آوری حجم زیادی از صدقات مردم صرف چه اموری می‌‌شود و چگونه در بین افراد نیازمند توزیع می‌‌شود. این مؤسسات از طریق جذب اعتماد مردم و مراجعه خانه به خانه به طور میانگین روزانه درآمدی بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون را کسب می‌‌کنند.
چند سالی است مؤسسات غیردولتی، انجمن‌های همیاری و مراکزی فعالیت خود را ارائه صندوق‌های جمع آوری اعانات که در بسیاری از خانه‌ها دیده می‌‌شود، آغاز کرده‌اند. درآمد روزانه برخی از این مؤسسات به طور میانگین به حداقل ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان هم می‌‌رسد. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان اجتماعی نسبت به مراحل نظارت دقیق برعملکرد این مؤسسات نگرانند و خواستار هوشیاری و آگاهی مردم در زمان مراجعه این افراد به در منازل هستند.
زنگ تلفن خانه به صدا در می‌‌آید و خانمی‌‌ از آن سوی تلفن با کلامی‌‌شیوا و فن بیان قوی از شما دعوت می‌‌کند تا وجوه نقد نذری و صدقات خود را دراختیار مؤسسه خیریه‌ای که عموماً آراسته به یک نام مقدس است، واگذار کنید تا صرف امور خیر و کمک به افراد بی بضاعت شود. کافی است با این درخواست کوچک‌ترین موافقتی از سوی شما صورت بگیرد، از سوی مؤسسه آن‌قدر تماس می‌‌گیرند تا سرانجام با دریافت صندوق اعانه این شرکت و مراجعه مأمور به خانه موافقت کنید.
هرچند با گسترش شهر‌نشینی و استفاده از ظرفیت‌های مناسب انجمن‌های مردم نهاد، هیچ تردیدی در فعال بودن مؤسساتی که با نیت خیرخواهانه و کمک به هموطنان نیازمند فعالیت می‌‌کنند، وجود ندارد، اما در چند سال گذشته به ویژه در ماه رمضان فعالیت تعداد زیادی از این مؤسسات وارد ماجرایی سئوال برانگیز برای جمع آوری صدقات و نذورات مردمی ‌‌شده‌اند که مشخص نیست درآمد حاصله از جمع‌آوری حجم زیادی از صدقات مردم صرف چه اموری می‌‌شود و چگونه در بین افراد نیازمند توزیع می‌‌شود.
درآمد روزانه بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون!
این مؤسسات از طریق جذب اعتماد مردم و مراجعه خانه به خانه به طور میانگین روزانه درآمدی بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون را کسب می‌‌کنند. از سوی دیگر، خوش‌زبانی برخی از مأموران این مؤسسات، اعتماد زود هنگام مردم و باور و اعتقاد ویژه‌ای که خانواده‌ها نسبت به پرداخت صدقه و نذورات به ویژه در ماه‌های حرام دارند، باعث شده است تا میدان فعالیت برای برخی مؤسسه نماها فراهم شود و آنها در لوای کمک به نیازمندان به کسب درآمد برای خود اقدام کنند. متأسفانه این موضوع تا جایی پیش رفته است که اعتماد بیش از اندازه تعدادی از شهروندان پولدار باعث شده است تا آنها برای کمک، چک‌های سفید امضا در اختیار برخی از این مؤسسات قرار دهند!
چه کسی بر فعالیت این مؤسسات نظارت می‌‌کند؟
به راستی کدام سازمان یا دستگاه اجرایی متولی نظارت بر فعالیت این‌گونه یکی از ضرورت‌های کشورهای اسلامی‌‌این است که برای ترویج فرهنگ نوع‌دوستی مؤسسات و سازمان‌های مـردم نهــاد در این بحث مشارکت فعال داشته باشند.
از مؤسسات است و برای این مؤسسات که مدعی داشتن مجوز رسمی‌‌از مراجع ذی ربط هستند، از سوی کدام سازمان مجوز فعالیت صادر می‌‌شود؟
علی شهریاری،کارشناس اجتماعی درباره این موضوع به «پایگاه اطلاع‌رسانی خبرنگاراجتماعی» می گوید :یکی از ضرورت های کشورهای اسلامی‌‌ این است که برای ترویج فرهنگ نوعدوستی مؤسسات و سازمان‌های مردم نهاد در این بحث مشارکت فعال داشته باشند تا از یک طرف زمینه مشارکت مردمی ‌‌افزایش پیدا کند و از سوی دیگر کمک و همیار خوبی برای سازمان‌های دولتی در این موضوع باشند. شهریاری، ادامه می‌دهد: یکی از مشکلات اصلی که برای فعالیت سازمان‌های مردم نهاد وجود دارد، نبود ساز و‌کار لازم برای نظارت بر این مؤسسات است.
برای مثال در موضوع جمع‌آوری صدقات و نذورات مردمی، درحال حاضر بسیاری از مؤسسات خیریه وجود دارند که طبق قانون و ضوابط خاصی کمک های مردمی ‌‌را جمع‌آوری و در اختیار افراد نیازمند قرار می‌‌دهند، اما در نقطه مقابل در میان بسیاری از این مؤسسات، ممکن است مراکزی هم در پوشش مؤسسه خیریه برای کمک به افراد بی بضاعت راه‌اندازی شود، اما به جای پرداختن به اصل موضوع که همان کمک‌رسانی به هم‌نوع است، به فکر پرکردن جیب خود و کسب درآمد نامشروع باشند.
این کارشناس اجتماعی می‌‌گوید: مردم و خانواده‌ها به چند دلیل اصلی به راحتی به این‌گونه مؤسسات اعتماد می‌‌کنند و وجوه نقد خود را دراختیار آنها قرار می‌‌دهند. یکی از این دلایل استفاده مؤسسه نما از ابزارهایی مانند کودکان بی‌سرپرست، کودکان طلاق، فرزندان دارای تالاسمی ‌‌و سرطان است. این مؤسسات با تحریک خانواده‌ها به ویژه بانوان، به بهانه این‌که چندین فرزند بی‌سرپرست یا کودک طلاق تحت پوشش مؤسسه آنهاست، از مردم اخاذی می‌‌کنند.
شهریاری معتقد است که استفاده از اسامی‌‌ و عناوین مقدس برای نام مؤسسه، ترفند دیگری است که این مؤسسات برای جلب اعتماد عمومی‌‌ استفاده می‌‌کنند و حتی با سوء‌استفاده از این نام‌ها برای خود جملات شعاری می‌‌سازند و این جملات را روی رسیدهای خود، برگه های تبلیغاتی و مواردی از این نمونه قرار می‌‌دهند.
فعالیت غیرمجازها زیر سایه مجازها!
علیرضا اعتمادی کارشناس انتظامی، درباره شگردهای مؤسسات غیرمجاز برای کسب درآمد به «پایگاه اطلاع رسانی خبرنگار اجتماعی» می‌‌گوید: این مؤسسات دو گروه هستند؛ یکی مؤسساتی که تحت پوشش کمیته امداد فعالیت می‌‌کنند و گروه دوم مؤسساتی که در قالب سازمان های مردم نهاد مجوز فعالیت خود را از وزارت کشور دریافت می‌‌کنند.
اعتمادی می افزاید: درحال حاضر با توجه به ساز و کاری که از سوی وزارت کشور در یکسال گذشته برای ارائه مجوز به سازمان‌های مردم نهاد اتخاذ شده است، تا حد زیادی بر فعالیت این مؤسسات نظارت وجود دارد و با شماره ثبت و اساسنامه فعالیت می‌‌کنند. اما تعدادی از این مؤسسات هیچ‌گونه مجوزی ندارند و به صورت غیر‌قانونی فعالیت می‌‌کنند.
وی اظهار می دارد: بهتر است مردم وجوهات و صدقات مبالغ بالای خود را تنها در چرخه کمیته امداد و سازمان های رسمی‌‌ واگذار کنند و چنان‌چه قصد کمک، همیاری و فعالیت با مؤسسات خارج از این چرخه را دارند، باید نسبت به مجاز بودن یا غیرقانونی بودن این مؤسسات دقت لازم را داشته باشند./

علی البرزی