به گزارش خانه خشتی، شاید آسیب پذیر ترین قشر در برابر مشکلات یک صنف کاسبان و مغازه داران خرده باشند. و در قصه پسته نیز این اصل صادق است. بر آن شدیم تا مشکلات بازار پسته را از زبان مغازه داران راسته پسته فروشان رفسنجان جویا شویم. نکته قابل تامل در مشکلات این بازار که همه مصاحبه شوندگان به آن اشاره کردند حضور خارج از چارچوب افاغنه در این بازار بود. افاغنه ای که بدون پرداخت مالیات و عوارض و حق صنف به تجارت می پردازد. در بین این مشکلات مسئله قیمت و قیمت گذاری پسته نیز درد مشترک همه آنها بود. این گزارش را در ادامه بخوانید.
فروشنده پسته ۷۰ ساله:.
با وضعی که الان به وجود آوردن وضعیت پسته خرابه. خیلی هم خرابه. کارگر گرونه، سم گرونه، قیمت پسته پایینه، رکود اقتصادیه، کشاورز باید ضرر کنه. کشاورز الان در تنگنا قرار داره. شرکت تعاونی پسته های مردم را بر می داره ولی پول به مردم نمی ده. نداره که پول بده. یکساله که یک سوم پول پسته ها رو نداده. شرکت تعاونی هم هیچ! در خصوص افاغنه باید بگم که شهر رو خراب کردن. بازار رو خراب کردن. همه چیز دست اونهاست. کاسب های این شهر همشون لنگن به خاطر اینکه افاغنه هستن که بازار را دست به دست می کنن. پسته را، قیمت پسته با وضعیت الان اصلا نمی صرفه با وضعی که الان به وجود آمده کشاورز داره ضرر می ده. با زحمت و امکاناتی که خرج باغات می کنه. سم الان توی رفسنجان لیتری ۲۰۰هزارتومنه. کارگر ۶۰ تا ۷۰ هزار تومنه. این همه باید پول بدی نتیجش هم اینه الان پسته میارن تو بازار هیچکس نمی خره واقعا!
تاجر ۵۰ ساله با سابقه ۲۵ ساله:
وضعیت اگر همچنان ادامه داشته باشد همه کشاورزان ورشکسته می شوند. پول در جامعه نیست. برگشت پول هم در جامعه نیست. قیمت پسته هم به خاطر عدم نقدینگی در بازار پایین است. افاغنه بزرگترین معضل بازار پسته هستند. ولی هیچ کاری هم نمیشه کرد. مسئولین کاری نمی کنند. فقط مسئولین بلدند برای ما دارایی بنویسند. بگو تا حالا از افغانی یک هزار تومانی مالیات گرفتند؟ بهداشت به ما گیر می دهد. نبض بازار زیر دست افاغنه هست. دولت از ما دارایی و پول می گیرد ولی از اونها هیچ! بهداشت به آنها گیر نمی دهد توی خانه هایشان غیر بهداشتی پسته را خشک می کنند ولی ما اینجا مغازمون کاشی و سرامیک و بهداشتی است به ما بیشتر گیر می دهند. هر روز بهداشت و دارایی و صنف می آید. شهردای می آید. کرایه ای که مغازه دار می دهد به کنار چقدر ما ضرر می دهیم روی پسته .
فروشنده دیگری وارد بحث می شود و می گوید:
مغازه من ۳۰۰ میلیون قیمتشه اگر بفروشم توی بانک بگذارم سود بانکیش بیشتر از خرید و فروش پسته است. اصلا درآمد نداریم. شرکت تعاونی اگر قیمت نزند بهتر است. نیاید توی بازار بهتر است. اگر بیاد بازار خراب می شود. از همینی که هست می افتد. از سال ۹۳ پسته های مردم را خریداری کرده اما پول نداده. از مسئولین می خواهیم فکری برای افاغنه بردارند فکری برای دارایی بردارند برای هر مغازه حداقل ۴ تا ۵ میلیون می نویسند. من پسته خریدم ۲۳ هزار تومان و ۲۳۱۰۰ فروختم واقعا نونی نداره. هر ساله این معضل را داریم نقدینگی در مردم نیست.
فروشنده۵۰ ساله با سابقه ۲۰ ساله:
در مورد پسته مشکلات زیاد از حد است. قیمتها نامشخص و نابسامانه. نه خریداری مشخصه. نه قیمتی مشخصه. قشر ضعیف جامعه واقعا دارن نابود میشن با این قیمت ها.کاشکی مسئولین فکری می کردند و قیمت را مشخص می کردن. اوضاع پسته آشفته است. با این قیمت ها واقعا اگر حساب کنیم پول هزینه های کشاورز درنمی آید. باید فکری برداشته شود. در مورد شرکت تعاونی تا زمانی فعال بود واقعا خوب بود افسوس که شرکت هم از رونق افتاده است. فعلا که هیچ خیری برای رفسنجان ندارد. قبلا واقعا خوب بود. واقعا ۵۰ درصد مشکلات پسته مال افاغنه هست. چون بهداشت را رعایت نمی کنن توی خونه هایشان ببینید چه وضعی دارن. کاش مسئولین یک کمی در مورد اینها فکر می کردند. بارها شکایت کردیم و کسی جواب نداده است. مشکلی است که دامنگیر همه شده .مشکل اصلی ما صادرات است. اگر صادرات خوب بود مشکل نداشتیم. کاش به مردم می گفتند که مشکل چیه. از مسئولین خواهش می کنم قیمت پسته را سرو سامان بدهند. افغانی ها را جمع کنند. گداهای پاکستانی بدتر از افاغنه هستند ۱۰۰ گرم ۲۰۰ گرم پسته گدایی می کنند. خود پسته را آلوده می کنند. امروز ۵ نفرپاکستانی به من مراجعه کردن پسته داشتند می خواستند بفروشند واقعا معضل هستن.کاش جلوی اینها را می گرفتند تا.تا سابقه پسته خراب نشود.
مغازه دار ۵۵ ساله با ۲۰ سال سابقه کار :
بازار خوب نیست، شرکت تعاونی فقط اسمش مونده عملا دیگه کاری نمی کنه. یک مقداری پسته می خره ولی پول نمیده. اگر توی بازار تاثیری داشت خوب بود اینجوری نه. مشکل افاغنه زیادن. دولت جلوشون رو باید بگیره. من اینجا مالیات و عوارض میدم اونا مجانی کار می کنند. افغانی ها فی النفسه بازار را خراب نمی کنن چون هر چه جمعیت بازار بیشتر باشه بهتره ولی اونها در بازار تقلب می کنند. پسته پوک می زنند توی پسته و پسته را خراب می کنن.
فروشنده ای دیگر در حالی که در پیاده رو نشسته است:
از کدوم مشکلات بگم. پسته صادر نمیشه همین مشکل عمده است و مشکل دوم پایین بودن قیمته. فندقی ۲۳ هزار تومنه. احمداقایی ۲۶ تا ۲۷ هزار تومنه. کشاورز زحمت کشیده ولی هیچ چیز دستشو نمی گیره. ما هم که مغازه داریم با کیلویی دویست تا سیصدتومان جنس را جابه جا می کنیم. این جنسی است که می گویند ۱۰ درصد حداقل سود باید داشته باشد. سود پسته را اگر ۱۰ درصد حساب کنیم باید ۲۳۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان درآمد داشته باشد. درحالیکه درامد ما روزی ۵۰۰ تومان روی هر کیلو پسته است. یک شرکت ایرانیان بود که جمع شد و رفت شرکت پسته قدیمی هم تا زمانی که بود خیلی خوب و عالی بود هم برای بازار بیرون خوب بود هم برای کشاورزان .اونهم یک سری مشکلات خاص خود را دارد کاری نمیتواند برای مردم بکند. در خصوص افاغنه هم هی می گوییم جمعشون کنید ما خودمان مشکلمون با صنف همینه چند روز پیش زنگ زده بودند به من که بیا حق صنف بپرداز من گفتم به هیچ عنوان نمی پردازم ما الان دارایی و عوارض شهردرای می دهیم حتی پول جاروکشی دم مغازه را شهرداری از ما می گیرد دارایی پول می گیره صنف هم گیر می دهد در صورتیکه افغانی داره مفت مفت می خوره و می گرده. اگر افاغنه توی بازار پسته نبود بازار پسته خیلی بهتر بود هم برای کشاورز هم مغازه دار. ما دم مغازه پسته را می خریم ولی افغانی بلند میشه میره دم خونه. حالا پسته با قیمت بالاتری میگه از اونطرف هم از مغز پسته می زنه تعداد دهن بست را بیشتر می گه یک قیمتی حسابش می کنه که از اینجا ارزونتر میشه فقط حسنش اینکه پول نقد می دهد. در صورتیکه همون پسته را دم مغازه بیارند با قیمت مناسب می خرند. بیشترین رکورد در بازار را افاغنه به وجود آوردند. واقعا معضل بزرگی است و هیچکس هم براش هیچ کار انجام نمی دهد. از صنف گرفته تا مسئولین. چندین مورد را شخصا تذکر دادم ما به جهنم! کیفیت پسته ر ا میارند پایین. شما برید توی خانه های افغانی ها رو نگاه کنید ببینید با چه جوری فراوری می کنند بعد همین پسته میره اون طرف بعد فلان کشور می گوید پسته شما الوده است. همه معضلات به وجود می اید ولی متاسفانه متاسفانه متاسفانه کسی کاری نمی کند.
مغازه داری دیگر در حالی که پشت میزحجره اش نشسته است می گوید:
پنج شش ماهه کرایه از جیب دادم. وضعیت پسته خوب نیست. قیمت خیلی پایینه اصلا جرات نمی کنیم بخریم. یک عده می گویند قیمت می اید پایین یک عده می گن معلوم نیست و ثابت می مانه. شرکت تعاونی تا این موقع همیشه قیمت میزد ولی امسال کاری نکرده هر کسی که می خواست بفروشد خیالش راحت بود. افغانی ها کاسبیشون بیشتر از ماست. هر روز توی پیاده رو نشستند مسئولین نیروی انتظامی نمی ایند که اینها بترسند فرار بکنند. اینقد تو پیاده رو شلوغ می کنند که هر کس میخواد رد شود از خیابان رد می شود. خدا خیرتون بدهد حتما مطرح کنید به گوش مسئولین برسونید. معضل ما افغانیهاست. تمام اربابها و مشترهای ما را از خود کردند. کسی اینجا پیاده نمیشود که بگوید پسته خرده داریم. یک میلیارد پول نقد هم بخواهید افغانیها دارند.همین کارها را کردند که دارند تمام بازار پسته را اینها خراب کردند.
مغازه دار جوان:
وضعیت خراب است کشاورزها دارن زحمت می کشند ولی با قیمت پسته اصلا همخوانی ندارد. شرکت تعاونی هر موقع نرخ زد هیچکس پسته اش به نرخ شرکت نه داده و نه می دهد. چون شرکت پسته را مدت می خرد. هیچکس پسته اش را مدت نمی دهد به خاطر اینکه محصولش کموه هیچکس پسته شو اینجور نمی دهد. افغانیها هم کار خودشان را می کنند. احساس می کنم نیروی انتظامی و فرمانداری دارن این ها را حمایت می کنند افغانی است از ما ایرانی اعتبارش بیشتر است. نه مالیات و عوارض می دهند من خودم سه میلیون مالیات دادم افغانی توی ایران امده افغانی های گواهینامه می گیرند ماشین و زمین خرید و فروش می کنن.
مغازه پسته با سابقه ۱۰ ساله:
والا افغانیها جگر ما را شلوندن. کار را از دست ما گرفتند. ما اینجا مغازه داریم برجی اونقد کرایه میدیم. اونا دارن کاسبی می کنن. نه شرکت تعاونی پولی به مردم میده نه بانکها که مردم پولی داشته باشند بخرند. برجی ۱میلیون و دویست کرایه میدم مجبورم از صبح تا شب اینجا بشینیم شب برم خونه سودی هم نداریم .
مغازه درا ۶۰ ساله با سابقه ۱۳ ساله در خیابان شریعتی:
از زمانی که اقای رحیمی معاون وقت احمدی نژاد گفت صادرات پسته باید ۶ ماه توقیف شود خراب شد. بعضی ها می گویند زمانی که ما تحریم نبودیم رونق به خاطر اون بوده من فکر می کنم به این عامل نیست چندین عامل دخیل هست ما تقلب می کنیم در کار پسته توی اب خندان کردن اشغال داخل پسته زدن، وجود همین پاکستانی ها چقد ضرر می رسونن به پسته، با چه شرایطی پسته را نگهداری می کنند چند بار به هفته نامه رفسنجان زنگ زدم به رادیو رفسنجان زنگ زدم بابا اینها دارن خراب می کنن پسته را، اینها میرن دم خانه ها مردم هم میخواهن از سرشون وا کنن یک کاسه پسته میارن میدن به اینها با پوست. اینها هم با وضعیت افتضاح با اب دهانشون پوست می کنن همه را هم میریزن توی کیسه ای که جلوشون هست. خوب این پسته میره داخل پسته های ما و نمیفهمیم. شاید ما خودمان هم از اون پسته بخوریم از چیدنش گرفته تا برداشتش اصولی نیست تا بازار یابیش. کسی نیست دلش برای این پسته بسوزد. ما متولی نداریم، بازاریاب برای اینکار نداریم. هماهنگ کننده نداریم. کلا چیزهایی که وابسته به صادرات است خراب است..افاغنه که چند سال دولت ممنوع کرده بود اینها را ولی کسی نیست جمع کند به نظر من نیروی انتظامی اینها را می گیرد جریمه ای می گیرد و دوباره رها می کند. شغل را از ما گرفتند اگر اینها نبودند بچه من می رفت توی باغ ابیاری می کرد زمین می کند حالا به امید که میدونه من می رم سر گذر ۴ تا کارگرافغانی میگیرم پسرم نمیاد اگر هم می خواهیم بیدارش کنیم مادر نیم گذاره می گه گناهه افغانی که هست برو کارگر بگیر. بارها خودم دیدم بچه ها مون تن پرور و بدبخت و بیچاره شدند به خاطر افاغنه.