تدفین هویت تاریخی در تدبیر مرمت بزرگترین خانه خشتی جهان در رفسنجان

به گزارش خانه خشتی ، در راستای اجرای طرح رونق مناطق گردشگری و بناهای تاریخی در استان کرمان خانه حاج آقا علی رفسنجان نیز جزو بناهای تاریخی قرار گرفت که با نگاه متفاوتی نسبت به قبل کار مرمت آن آغاز شد.
این روزها راجع به نحوه مرمت این بنای تاریخی ارزشمند حرف و حدیث هایی مطرح است.

دراین رابطه به سراغ یکی از دغدغه مندان عرصه فرهنگ و میراث فرهنگی و تاریخی شهرستان رفتیم دکترسید مصطفی مرتضوی دبیر انجمن میراب رفسنجان؛

مرتضوی معتقد است بناهای تاریخی باید ارزش گذاری شوند ، وی بیان داشت: خانه حاج آقا علی به عنوان بزرگترین خانه خشتی جهان محسوب می شود کلمه بزرگترین ،باید روی هر تصمیمی که برایش گرفته می شود لحاظ شود یعنی باید برای ان در خور این نام تصمیم گیری کنیم.

در بحث اینکه کاربری بدهیم به بناهای تاریخی برای بودن و حیاتش این کار اتفاق بیافتد هیچ مشکلی نیست ،ما بر این معتقدیم که هویت یک بنای تاریخی باید حفظ شود و در کنار اینکه هویتش را حفظ کرده یک کاربری بگیردتا بتواند سرو پا بایستد و به ان رسیدگی شود؛ وقتی یک مروارید گرانبهایی از دوران قدیم به دست شما رسیده است، آن را دست هرکسی ندهید.
هدفمان این بود که اینجا اباد بشود ولی جایی که میبینیم ارزش خیلی والایی دارد و بعد خود ما داد می زنیم و می گوییم احترام می گذاریم ،اینهمه فارغ التحصیل رشته معماری ومرمت در سطح کارشناسی و ارشد دراستان و کشور داریم ولی وقتی بدون هیچ طرح و برنامه قبلی بیاییم کاری را انجام بدهیم این قابل توجیه نیست.

خانه حاج آقا علی در قاسم آباد رفسنجان نوروز۱۳۹۶

اینکه از آغاز مرمت خانه حاج آقا علی عنوان شد با هزینه دو میلیارد و حالا رسیده به ۷ میلیارد یعنی اصلا ما برنامه ای خاصی برای مرمت نداشتیم .

ایا خانه حاج اقا علی ارزش یک طرح توجیهی را نداشته که ما برایش تعیین کنیم چه میزان وقت و چه میزان ریال قرار است در ان هزینه شود و بعد چه کاری از ان می خواهیم؟ این کار را نکردند و ندیدن طرحی برای چنین بنایی ،باعث شد همین طور جلو برویم و برخی قسمتهای خانه حاج اقا علی اصالت خودش را از دست داده است و به اصل بنا دست زده شده است از وسایل و مصالحی در ان استفاده شده که هیچ سنخیتی با این بنا ندارد .

بنای تاریخی ارزش دارد ،این بنا قرار است هویت من رفسنجانی باشد ،این بنا اصالت من را یاداوری می کند ،و قرار باشد در این اصالت من دست ببرم هویتم را دستکاریش بکنم دیگر چه کسی این هویت واصالت را باور می کند؟شما هیچوقت نمیتوانید یک فرد اصیل را پیدا کنید که بیاید وزک کند یک قیافه برای خودش درست کند روی ماشینش یک سری کارها انجام بدهد؛ یک فرد اصیل و با هویت این کارها را انجام نمیدهد جایی هم که میرود همه به خاطر اصالتش به او احترامی می گذارند .

بنای تاریخی هم همینطور است دستکاری کردن این بنا نشانه ان است من خودم از هویت و اصالت اطلاعی ندارم نمیدانم بنایی تاریخی چه هویتی را می رساند ،اسرائیل باید تونل بزند شروع کند به هویت سازی و به هر طریقی که شده خودش را به قدس بچسباند و بگوید این مال من است میخواهد بگوید من قدمت دارم، از ان طرف داعش را بفرستند در عراق وسوریه محلی که ورود اسلام بوده و شروع به نابود کردن انجا کند تا به طریقی هویت اسلام را از بین ببرد.خودش برای خودش شروع به هویت ساختن کند ، آن موقع من چه؟ در کشور خودم ،هویت تاریخی و اصالت خودم را با دست خودم از بین ببرم ،اصالت بنا باید باقی بماند نباید کاری کنم اصالتش از بین برود.
اگر من میخواهم خوشکل سازی کنم هیچ اروپایی حاضر نیست هتل های چند ستاره لوکس اروپا را رها کند بیاید اینجا و خانه حاج اقا علی خوشکل را ببیند،او بدنبال اصالت قدیم ماست.ما ارزش این بنا را نمی فهمیم ما به دنبال این هستیم که این بنا را چگونه خوشکل کنیم ،نه اینکه چه جوری مرمت یا اصالتش را حفظ کنیم. کاری که ندانسته دارن انجام میدهند ،بدون علم و بدون احترام به نسل بعدی تخریب هویت فرهنگی خواهد بود.
دشمن می خواهد هویت و فرهنگ ما را بگیرد هویت فرهنگ را راحت خودمان خرابش می کنیم،آری دارند می سازند ولی ساختنی که هویتش را از ان می گیرند.
وقتی صحبت از خانه حاج اقاعلی و مرمت این بنا می شود دل ادم باید به حال نسلهای جدید و آینده بسوزد که ارزشش را می فهمیدند این باعث می شود جوانان ارزش و هویت خود را بفهمند وبدنبال فرهنگ غربی در کانالها نگردند و به دنبال حفظ اصالت خود می رفتند.
من اگر بتوانم اصالت خودم را ثابت بکنم نیازندارد خود را شکل دیگران کنم جوان ما همنیجور است جوان به امید اینده میرود دانشگاه تحصیل می کند این جوان شما و بچه های ما و نسل ما و اطرافیان ماهستند برای امید به اینده تحصیل می کند امیدی که الان ما شعارش را می دهیم بعد با عملکردمان ناامیدش می کنیم.

بزرگترین خانه خشتی جهان خانه حاج آقا علی در قاسم آباد رفسنجان نوروز ۱۳۹۶

چرا از نظرخواهی این جوانان استفاده نکردید چرا علمش را باور نمی کنید ؟احترام بگذارید ان کسیکه این خانه را ساخته با علم ساخته در این خانه یک سری علوم را دیده است.

وی با برشمردن خانه حاج آقا علی جزو موقوفات شهرستان اظهار داشت: وقف یعنی پشتوانه کارهای فرهنگی ،زمانیکه وقف پیش امده فقط میخواسته اصالت و فرهنگ خودش را حفظ کند و برای نسل های اینده بگذارد اصل وقف این است، ما با عملکردمان داریم چکار می کنیم .

وقف به دنبال پول نبوده به دنبال کسب درامد از هر چیزی نبوده است وقف میخواهد استفاده فرهنگی بکند.

کاری که ما الان داریم انجام می دهیم یک زمانی خواهد گذشت من میروم، ولی کاری که امروز دارم اینجا انجام میدهم این یادگاری از من برای اینده خواهد بود که این مسئول چکار کرد و ما زود قضاوت می شویم همانطورکه می گفتیم که؛”فلان گروه از علم استفاده نمی کنند براساس نظرشخصی پیش می روند، احساساتی عمل می کند.” بحث مدیریت نیست حرفهایی که یک روز به بقیه انتقاد می کردیم روزی خواهند گفت در زمان فلانی، بنا از ان اصالت و هویتش افتاد ،ما خوشکلش کردیم به چه قیمتی؟یک بنا خوشکل شده ایا ارزش مانور دادن فرهنگی را دارد؟

این خانه های قدیمی خوشکل در یزد زیاد است ،در کاشان زیاد در اصفهان زیاد است اگر فقط به انهاست و به زیبائی انهاست ان خانه ها هم دارند .اما باید به ویژگیهای خاص این خانه باید توجه کرد به هویت این خانه ها! تمام پروژه های عمرانی با حضور ناظر پروژه اجرا می شوند،پروژه ای که بیش از ۲۵ میلیارد تومان قرار است در ان صرف شود یک ناظر سطح بالا نمیخواست؟

میراث فرهنگی با امید انکه خانه در اختیارانهاست بعد از اینکه این افراد رفتند، بیاید خرابکاریهای اینها را اصلاح کند این خرابکاریها را نمیشود اصلاح کرد وقتی در یک بنا زیاد دست برده شده چه طوری می شود برگردانده شود .

ما حرفی نداریم اگر یکی از کارشناسان میراث بیاید اعلام کند تمام کارهای که در این بنا اتفاق افتاده مورد تایید ماست و هیچ مشکلی از لحاظ مرمتی و اصول مرمتی ندارد ما هم سکوت میکنیم .

نیروی جوان و پتانسیل علمی که داریم گذاشتیمش کنار همه چیز را دست یک نفر سپردیم ،اقایان بزرگوار این نصیحت بچه این مملکت است وقت ان رسیده برخی پست هایی که به زور گرفته اید بسپارید به نیروی های جوان و جا را برای نیروهای بعدی اماده کنیم به نیروی متخصص،باسواد ،به نیرویی که حداقل از نیروی باسواد مشاوره بگیرد،جا را اماده کنیم برای کسی که به همه نظرات توجه می کند و همه نظرات را در کاری که میخواهد انجام دهد در نظرمیگیرد.

در دولتی هستیم که می گوید امید،امید شعار است چون عملکردی که اتفاق می افتد ناامیدی جوان تحصیل کرده ماست،او می بیند برای علمش ارزش قائل نمی شوند ،حداقل در این استان بیاییم واقعا به امید احترام بگذاریم وبا عملکردمان جوان را از اینده ناامید نکنیم.

بزرگترین خانه خشتی جهان خانه حاج آقا علی در قاسم آباد رفسنجان نوروز ۱۳۹۶

بنده به عنوان استاد دانشگاه که مدیریت پروژه را درس می دهم میدانم یک پروژه روند و طرح و جزئیات دارد شما اگر امروز بخواهید وارد مناقصه ای بشوید پروژه بیش از ۱۵۰ میلیون باشد بدون مناقصه تعیین نمی شود ولی اینجا آمدین ۲۵ میلیارد تومان بدون طرح وبرنامه خودتان گرفتید بدست و انجام میدهید.

۲۵ میلیاردی که در آغاز گفتند ۲ میلیارد کسی صدایش درنیامد گفتند ۵میلیارد کسی سوالی نکرد و بازکسی سوال نکرد تا شد ۲۵ میلیارد،این هزینه از کجا برای چه کاری با چه جزئیاتی؟
مهمتر اینکه برای خوشکل سازی یک پروژه داریم اصالت وهویت بنا را نابود میکنید…بله تا زمانیکه افرادیکه بیایند چند تا عکس بگیرند جای خوبی است ولی بعد از گذشت یک زمانی اینها همه کمرنگ می شود ، آنجاست که اگر هویتش هم از ان حذف کرده باشیم ارایش دیگر پاک شده انچه که باقی می ماند یک جنازه است که به ان زمان برنمیگردد ،حرف ما این است.
میراث فرهنگی رفسنجان در معرض نابودی
میراث فرهنگی رفسنجان در معرض خطر زیادی است موزه مردم شناسی را داریم از دست میدهیم کاروانسرای شاه عباشی را هم میخواهند تبدیل به منبع درامدزا کنند،فرهنگ و اصالت را از آن گرفتیم،خانه باغ باقری در حال تفکیک است ، دیوار حصار شهر که زمنیهای پشتش را تفکیک کردند نمیدانم نسبت به نسل های بعدی چه جوابی پس میدهند.
اگر ما منتظریم که میراث فرهنگی چکار کرده است باید بگوییم میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری یک بچه یتیمی است که معلوم نیست کجاست و کی بوده است شده است بازیهای سیاسی که هر فرد سیاسی که ما کم میاوریم کجا بگذاریمش ،می گذاریمش به عنوان مسئول میراث فرهنگی کشور .
امروز من و شما همه باید پاسدار میراث فرهنگی باشیم باید به سازمان میراث فرهنگی کمک کنیم اگر حضور و حمایت باشد ان هم جرات پیدا می کند. پس بیاییم باهم و با روحیه مطالبه گری برای نسل آینده کاری کنیم…