به گزارش خانه خشتی ، ارقام متفاوتی از درختان پسته در سطح کشور وجود دارند که کیفیت و کمیت محصول در بین آنها متفاوت است. به واسطه تنوع ژنتیکی موجود حتی در بین یک رقم درخت هم درختانی وجود دارند که ممکن است از سایر درختان قوی هیکل تر بوده، رشد رویشی و زایشی بیشتری داشته و مقاومت بیشتری نسبت به خشکی، شوری، سرما و گرما و حتی آفات و بیماریها از خود نشان دهد.
شرکت آریا نهال که به همت جمعی از متخصصین کشور بنیان‌گذاری شده است ، در حال حاضر بیشتر توان خود را برای تولید نهال های اصلاح شده کشت بافتی پسته هیبریدی گذاشته است. این نهال های پسته اصلاح شده کشت بافتی نه تنها سرعت رشد چند برابری نسبت به ارقام سنتی موجود دارند،بلکه مقاومت بسیار بالایی نسبت به تنش های زیستی و غیر زیستی از خود نشان می دهند.
در این ارتباط گفتگویی داشتیم با دکتر ایمان جباری عضو هیئت‌مدیره شرکت آریا نهال، او با اشاره به هدف بزرگ این شرکت می‌گوید : هدف آینده ما تولید ارقام مقاوم و پر محصول پسته از جنس ورا (ارقام بومی و سنتی پسته) به طریق کشته بافت است که تا کنون در دنیا این کار انجام نشده است؛ البته تلاش‌هایی انجام داده‌اند اما تا کنون موفقیت آمیز نبوده است. ما نیز در حال تلاش در این زمینه هستیم و به موفقیت نزدیک هستیم به یاری خداوند و با همت همکاران گرامی، دکتر عسکری و دکتر ایرانی.
دکتر جباری ،دکتر عسکری و مهندس میرزایی در زمان بازدید از گلخانه پروژه توسط بازرس اداره جهاد کشاورزی رفسنجان
فرض بفرمایید در رفسنجان مثلاً یک میلیارد درخت پسته وجود دارد. از میان این همه درخت ، یک تعداد درختان هستند که خود ماده بوده و ذاتا ریشه‌های آن قوی تر،درخت تنومند تر و محصول آن بسیار زیادتر است و بیماری های گیاهی آن کمتر بود و افات نیز کمتر به سراغ آن میروند. خوب این نشان می‌دهد ژن های(ذخیره ژنتیکی)این درخت خوب است ،ما از این نوع درختان پسته نمونه برداری انجام میدهیم و با یک سری تکنیک های خاص اقدام به همانندسازی گیاهی می نماییم. در عمل در محیط های استریل سلول های بنیادی گیاهی کشت داده شده و با اعمال یک سری تیمارهای اختصاصی، مراحل مختلف رشد این سلولها طی می شود تا یک گیاه همسان با درخت بومی مقاوم ایجاد شود . این عمل به طور خلاصه موجب داشتن باغی با درختان کاملا همسان!مقاوم!با افات کم! محصول بالا! خواهد شد و نکته جالب این که درختان بومی تکثیر شده نیاز به پیوند زدن ندارند و در عمل این گیاه کوچک پسته دقیقا “همسان” ان درخت پسته است که نمونه برداری شده است. به امید موفقیت زودتر در تکثیر گیاه بومی مقاوم.
در حال حاضر محصول اصلی شرکت آریا نهال، درخت پسته هیبریدی بوده که در عمل یک پایه مقاوم برای ایجاد باغات جدید می باشد و نه تنها رشد بسیار سریعی دارد و زمان بین کاشت تا باردهی را به نصف کاهش می دهد بلکه مقاومت بالایی به تنش های محیطی به ویژه شوری و آفات و بیماری ها از خود نشان داده است. کشورهای پیشرفته دنیا من جمله امریکا در حال حاضر از این پایه برای ایجاد باغات پسته استفاده می کنند و به واسطه این پایه ارزشمند میانگین عملکرد خود در هکتار را بسیار بالاتر از میانگین ایران برده اند.
خانم دکتر ایرانی از متخصصین شرکت آریا نهال با توضیحی در مورد کشت وبافت به فواید نهال هیبریدی می پردازد.
نکته حائز اهمیت بعدی آن است که کشت بافت این امکان را در اختیار محققان قرار می دهد تا نهال های برتر و اصلاح شده را در زمان کوتاهی به تعداد انبوه تکثیر نمود.در حال حاضر در این شرکت نهال های هیبریدی پسته که بذر آنها در ایران وجود ندارد تولید می شود.این نهال هیبریدی رشد بسیار سریعی دارد و برخلاف ارقام بومی که چندین سال طول می کشد تا آماده پیوند شوند، تنها در مدت شش ماه برای پیوند زدن مهیا می شود.علاوه بر رشد سریع، این پایه مقاومت بالایی نسبت به تنش های شوری و خشکی دارد و به علاوه در برابر بسیاری از بیماریهایی که ارقام بومی را تهدید میکند مقاوم می باشد.در مجموع و با شرایط خشکسالی که کشاورزی کشور را به شدت متاثر کرده است، توسعه باغات پسته و یا واکاری باغات پیر با این نهال می تواند نقش مهمی در افزایش میانگین تولید و بهره وری بالاتر از منابع آبی کشور بازی کند.
دکتر ایرانی از متخصصین شرکت آریا نهال
نکته بعدی که باید به آن اشاره کنیم کشت و بافت خیلی به ما کمک می کند که ما بتوانیم خیلی تعداد زیاد گیاه را در زمان کم تکثیر کنیم.ما در آزمایشگاه کشت و بافت نهال پسته که یک نهای هیبریدی است و همچنین گلابی را تکثیر میکنم.بذر این گیاه هیبریدی در ایران وجود ندارد.این نهال ویژگی های خیلی مهمی دارد یکی از آن این است این گیاه رویش خیلی زیادی دارد.نهال های بومی ما بعد از دوسال امکان پیوند زنی دارد اما این نهال بعد از شیش ماه امکان پیوند زدن را دارا است.این ها گیاهانی هستند که اکثرن هم شکل و هم با رویش زیاد هستند در نتیجه در زمان پیوند زنی ،پیوند آنها هم زمان ممکن است .بسیار مقاوم به خشکی و شوری و بیماری ها هستند.که نهال های بومی ما اکثریتشان مقاومت آنچنانی نسبت به شوری ندارند.با توجه به وضعیت کم بود آب این نهال میتواند خیلی کمک کند.
تصویری از محیط آزامایشگاه