مرگ ناگوار جوان ۱۹ ساله در رفسنجان

خودکشی یک معضل اجتماعی و عملی ارادی است که در آن فرد خود را با سلاحی از بین می برد. خودکشی در جوامع کنونی خصوصا میان جوانان امری شایع و فراگیر بوده و معمولا در بین ۱۰ علت اول مرگ افراد در تمامی سال های زندگی آنان است. خودکشی مرگی انفرادی و آگاهانه است که در نتیجه ی اعمال مثبت یا منفی شخص قربانی و یا برای پایان دادن به شرایط تحمل ناپذیر و طاقت فرسای زندگی رخ می دهد. خودکشی رفتار پیچیده ای است که در بیشتر مواقع حاصل افسردگی شدید و گاهی احساس ترس، ناامیدی، ناتوانی و سردرگمی بوده و از فکر و تمایل به خودکشی اغاز شده و تا اقدام به خودکشی منجر به مرگ ادامه می یابد. افکار خودکشی ممکن است در لحظاتی از زندگی به ذهن اکثر افراد خطور کند. خودکشی نه تنها باعث رنجش و آزردن بازماندگان و اطرافیان فرد قربانی می شود، بلکه انسجام جامعه را مختل کرده و سامان اجتماعی افراد جامعه را نیز تهدید می کند.

دلایل اقدام به خودکشی

خودکشی دلایل متفاوت و گوناگونی دارد که از آن جمله می توان به عدم آگاهی از حد و مرز مشخص برای برآورده شدن خواسته ها و نیازها و تلاش های بی ثمر و بی حاصل برای رسیدن به انها اشاره کرد. همچنین، گاهی خودکشی وسیله ای برای ابراز خشونت علیه شرایط سخت زندگی در یک جامعه می باشد. عوامل ژنتیکی، عوامل پزشکی مانند بیماری های سرطان، صرع و ایدز و همچنین عوامل روان پزشکی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی، الکلیسم، اختلال شخصیت مرزی و اسکیزوفرنیا می توانند باعث اقدام به خودکشی شوند. دلایل اجتماعی مانند فقر، تبعیض،بیکاری و اعتیاد و دلایل خانوادگی مانند ازدواج تحمیلی، طلاق، مشکلات در روابط میان فردی، عوامل فرهنگی مانند ایجاد تغییرات سریع در جامعه وعوامل اقتصادی شامل بحران های اقتصادی و مشکلات مالی و استرس های ناشی از کار و تحصیل نیز می توانند زمینه ساز اقدام به خودکشی بشوند.

برای مشاوره و جلوگیری از خودکشی می‌توانید با مشاوران اورژانس اجتماعی از طریق تلفن ثابت و همراه با شماره ۱۲۳ تماس بگیرید.

علائم خودکشی

علائم خودکشی در افراد متفاوت بوده و عده ای به وضوح قصد خود را بیان کرده و عده ای علائم خودکشی را مخفی نگه می دارند.

۱- صحبت کردن در مورد مرگ و خودکشی بی فایده بودن زندگی، سیر بودن از زندگی و رسیدن به بن بست و تهیه ی ابزار مورد نیاز برای آن

۲- تمایل به انزوا و گوشه نشینی و دوری کردن از ارتباطات اجتماعی

۳- داشتن نوسانات خلقی و تغییرات شدید اخلاقی

۴- احساس ناامیدی و به اخر خط رسیدن در مورد شرایط موجود

۵- استعمال بیش از حد مواد مخدر و الکل

۶- مشغول کردن ذهن با مرگ و خداحافظی با مردم

۷- تغییر روال عادی زندگی، تغییر در خواب و خوراک و امور زندگی

۸- انجام  اعمال خطرناک و کارهایی که باعث تخریب فرد می شوند.

عوامل زمینه ساز خودکشی

میزان اقدام به خودکشی خصوصا با اسلحه ی گرم و تکرر آن در اقایان بیشتر از خانم ها است. موارد زیر می توانند زمینه ی اقدام به خودکشی و یا داشتن افکار خودکشی را فراهم نمایند:

نبودن تعادل شخصیتی در فرد و نداشتن احساس امنیت

احساس تنهایی و انزوا، جدایی از دیگران و مهم نبودن برای آنها

احساس ناامیدی و بی پناهی و آشفتگی

احساس ناتوانی و درماندگی برای غلبه بر مشکلات و شرایط موجود

احساس بی ارزشی و بیهودگی و عزت نفس خیلی پایین

افسردگی و بدبینی نسبت به همه چیز و احساس شرم و گناه و انتقاد از خود

احساس شکست و بی کفایتی پس از نرسیدن به اهداف

داشتن استرس شدید و توقعات و انتظارات نابجا از خود

احساس خشم بیش از حد یا انتقام

آسیبی سخت یا رویدادی استرس زا مانند فقدان و گاهی ترس از پیش آمدن آن

استعمال مواد مخدر و مشروبات الکلی که باعث تشدید احساس بی پروایی در فرد می شوند.

بیماریهای جسمی و روحی و اختلالات روانپزشکی زمینه ای مانند افسردگی اساسی یا اختلال دوقطبی یا اختلال استرس پس از سانحه و بیماری ها و دردهای مزمن

تغییرات رفتاری غیرعادی و عجیب

داشتن سابقه ی اقدام به خودکشی یا خشونت مانند سوء استفاده ی جسمی و جنسی. افرادی که به دفعات دست به خودکشی می زنند، در نهایت بصورت عمدی یا سهوی باعث مرگ خود خواهند شد.

داشتن افکار خودکشی و دسترسی به اسلحه ی گرم در منزل

همچنین، همجنس گرایان، دوجنسی ها و افرادی که تغییر جنسیت داده اند، در صورتی که مورد حمایت خانواده و اطرافیان قرار نگیرند ممکن است اقدام به خودکشی کنند.

در مواجهه با فردی که قصد خودکشی دارد، چه کاری انجام دهیم؟

در صورت مواجه با فردی که قصد و علائم خودکشی دارد لازم است در صورتی که خودتان دچار اضطراب و نگرانی شدیدی شدید، ابتدا افکار و دیدگاه های خود را بررسی کنید. سپس به بررسی و گوش دادن همدلانه به افکار و نظرات هرچند غیر واقع بینانه ی فردی که قصد خودکشی دارد بپردازید. از قضاوت کردن فرد و دادن پند و اندرز به او بپرهیزید و در اسرع وقت او را به یک روانپزشک معرفی نمایید.

چنانچه قصد فرد اقدام به خودکشی نمایشی و جلب کردن توجه دیگران باشد، لازم است اطرافیان آن را جدی گرفته و از نادیده گرفتن فرد با وجود آگاهی از نیت او، اجتناب کنند.

برای مشاوره و جلوگیری از خودکشی می‌توانید با مشاوران اورژانس اجتماعی از طریق تلفن ثابت و همراه با شماره ۱۲۳ تماس بگیرید.