به گزارش “خانه خشتی”: گرچه دیار رفسنجان بارها توسط جهانگشایانی مانند تیمور – شیبک ازبک و دیگر اقوام مرز گریز تحت سلطه در آمده و غارت شده است اما چون دیگر جاهای سرزمین عزیزمان ایران همچنان به حیات پر افتخار خود ادامه می‌دهد.
گذشته آباد و پر رو نق این شهر سبب گردیده تا در گوشه و کنار آن آثار و ابنیه تاریخی به وفور وجود داشته باشد که از جمله آنها می‌توان به قلعه‌ها، کوشکها، کاروانسراها، تیمچه‌ها، بازارها، برجها، عمارتها، آب انبارها، یخدانها، معبدها، حمامها، کاروان سرای کبوتر خان رفسنجان، خانه حاج‌آقاعلی، بازار و آب انبار حاج‌آقاعلی، بادگیر معین، معبد آناهیتا در رفسنجان، غار طوطیان در رفسنجان اشاره کرد.
کاروانسرای ۴۰۰ ساله تاریخی شاه عباسی (قطب آباد): این کاروانسرا واقع در مرکز شهر رفسنجان، با زیربنای ۳۰۰۰ متر مربع ساخته شده است و بنای کاروانسرا را به اواخر دوره صفویه نسبت می‌دهند.
مجموعه تاریخی حاج آقاعلی:
حاج آقا علی زعیم الله معروف به امین التجار بوده و مردی متفکر، متدین و مقتصد(اقتصاد دان) که هدفش از بوجود آوردن این مجموعه این بود که ظرفیت اقتصادی رفسنجان را بالا ببرد.
وی در زمان ۲۵۰ سال پیش به کشورهای هند و چین و ترکیه سفر میکرد، از جاده ابریشم اقلام گندم و پنبه را صادر
و از آنجا ظروف چینی و پارچه های حریر وارد کشورمان می کرد.
در نیمه اول سلطنت قاجار یکی از بزرگترین تجار ایرانی بود. خانه حاج آقا علی با زیر بنای ۷۰۰۰ متر، در بخش‌های مختلف آن ظرائفی از سبک معماری عصر قاجاریه به چشم می‌خورد. گچبریهای زیبا و تماشایی، طاق نماهای با شکوه، کلاه فرنگی و آجرنماهای حیاط همه و همه دیدنی است.
تزئینات داخلی عمارت را طرح‌هایی از گل و گلدان تشکیل می‌دهند که در نوع خود بی نظیر است.
این سرای ۴ فصل شامل عمارت کلاه فرنگی، ایوان شاه نشینی و ایوان هایی که هر کدام مختص فصل خاصی است.
فصل بهار در ایوان شاه نشینی:
این عمارت بطرز بسیار زیبا و با شکوهی با گچ بریهای قشنگ طراحی و ساخته شده، روبروی این ایوان با غچه ای پر از گل های رنگارنگ و درختان کاج سر به فلک کشیده همراه با استخری پر از آب که شادابی و متحرک و زنده بودن
ماهیان گچ بری شده در آن موج میزند.
فصل تابستان در عمارت کلاه فرنگی:
عمارت کلاه فرنگی مخصوص فصل تابستان که در طبقه بالا از خانمها و در طبقه پایین از آقایان آن دوره پذیرایی میشد.
این عمارت مسقف با کاربریها و معماریهای دوره قاجاریه و مقرنس کاریهای زیبا چشم هر بیننده ای را بخود جلب میکند.
از خصوصیت دیگر عمارت کلاه فرنگی خنک کردن هوای تابستان بوده، به اینصورت که با باز شدن ۷ دری های
این مکان و ورود هوای گرم به داخل ساختمان و برخورد آن با فواره های آب، تلفیقی از هوای گرم و قطرات ریز آب خنکای نسیم را به ارمغان می آورد.
کتیبه های پر از نقش و نگارهای گل و گیاه و مملو از پرندگان خوش یمن، به طرز باشکوهی گچ کاری شده، به زیبایی های عمارت کلاه فرنگی افزوده است.
فصل پاییز در ایوان های سرای حاج آقا علی:
ایوانها و اتاقهای مخصوص فصل پاییز در قسمت ضلع غربی سرا ساخته شده که بسیار زیبا و خاطره انگیز مهیا شده است.
در نهایت فصل زمستان در این عمارت:
بنای پنج دری منقوش به آجرکاری زیبا، با شومینه های گچ بری بسیار زیبا یادگاری از اواخر دوره قاجاریه است که مختص این فصل تعبیه شده است.
هرچه از خانه حاج آقا علی بگویم کم گفته ام باید بیایید و از نزدیک، ظریف کاریهای دستان هنرمندان ایرانی زمان قاجاریه باخلق آثار طبیعت را ببینید، هیچ جای دنیا همچین عمارتی یافت نمی شود.
گذری بزنیم به دیگر آثار تاریخی حاج آقا علی که نه تنها در عصر خود بلکه در زمان موجود نیز بی نظیر است:
بازار حاج آقا دارای ۲۱ سقف که هرکدام از آنها شکل هندسی خاصی دارد و این تنوع هندسی معماری آنزمان در هیچ بازاری از بازارهای قدیم و جدید در ایران یافت نمیشود.
آب انبار حاج آقا ۶۰۰ هزار لیتر آب می گیرد و مردم روستای قاسم آباد و روستاهای اطراف را سیراب می کرد.
یخدان حاج آقا نیز به شکل بسیار زیبایی برای برطرف نمودن مشکلات آب گرم تابستان، ساخته شده بود و در آن یخهای زمستانی را نگهداری و در طول تابستان از آن استفاده می شد.
موزه مردم شناسی و باستان شناسی:
از جمله اماکنی که تماشای آن خاطره انگیز خواهد بود، این موزه است که کاربری سابق آن حمام بوده، با فضاهای دلنشین خود، برای دقایقی آدمی را به حال و هوای گذشته می‌برد.
مجسمه‌هایی که پوشش مردان و زنان قدیم منطقه را به نمایش گذاشته، ظروف و وسایل قدیمی دیدنی و تماشایی هستند.
نام سابق این موزه ((حمام آقا سید مهدی قریشی)) بوده است.
موزه و کاخ ریاست جمهوری رفسنجان:
موزه ریاست جمهوری رفسنجان برای جمع‌آوری هدیه‌های رسمی و غیررسمی که در دوره ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی از سوی مردم، سازمان‌ها و کشورها به دولت تقدیم شده در نظر گرفته شده است.
برج شیشه‌ای رفسنجان:
مجموعه منحصر به فرد برج شیشه‌ای بلند ترین برج رفسنجان و استان کرمان و جنوب کشور است.
این برج به یکی از نمادهای شهر رفسنجان تبدیل شده است.
جاذبه‌های طبیعی:
بام رفسنجان، آبشار لولی کش، آب گرم ده ظهیر، رودخانه ،درختان کهنسال بیدقدمگاه حضرت علی (ع) ۲ هزار ساله و درخت پسته ۱۵۰۰ساله نمونه های نادر این خطه از کشورمان هستند.
چشمه حسین‌آباد، چشمه آب معدنی قاسم‌آباد، چشمه معدنی آباد آوران:
آب این چشمه ها از نوع آب‌های کلروه سدیک و سولفاته کلسیک گوگردی است.
خواص درمانی این نوع آبها به سبب همراه بودن گوگرد با ترکیبات کلروه باعث درمان بیماری‌های رماتیسمی، پوستی، گوش و حلق و بینی و بیماری‌های زنان و مجاری ادرار می‌شوند.
سوغات: به رفسنجان که می آیید از پسته آن نگذرید.
سوغات معروف رفسنجان پسته است، که شهرتی جهانی دارد.
علاوه بر آن سوغاتی‌های دیگری مانند کلمپه، قاووت، کماچ سهن، سمنو نیز از مهم ترین رهاورد این شهر هستند.
