خانه خشتی:انتخابات ۹۲ یک شور و سرمستی عجیبی در درون اپوزیسیون خارج و داخل کشور ایجاد نمود چرا که احتمال ورود به وادی قدرت گرفتن بار دیگر برای این گروه بیشتر شد.کمپین های دعوت از هاشمی که یک خط نخ نما شده ای بود که تنها از سوی برخی اصلاح طلبان و عده کثیری از احزاب و فرقه های غیرقانونی و رسانه های بیگانه دنبال می شد، بر این شور افزون نمود. حمایت بنی صدر از دیدگاههای هاشمی درباره شرایط نظام و همینطور دعوت مسعود رجوی، سرکرده منافقین از هاشمی سندی برای اثبات این قضیه است. از سویی حمایت ضمنی وندی‌شرمن، معاون جان‌کری و نماینده آمریکا در ۱+۵ از سیاست‌های هاشمی، حالا اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا هم صراحتا اعلام می‌کند که هاشمی یک چهره مطلوب برای پایتخت‌های غربی است.
رفتن هاشمی به وزارت کشور که به جرات می توان گفت یک برنامه ریزی حداقل ۲ ساله ای را در ورای خود نهفته داشت،دشمنان نظام و اپوزیسیون و احزاب منحله را از سرمستی به خوش رقصی واداشت به طوریکه عملاً در رسانه های خود دست به حمایت از هاشمی و سیاست های وی می زدند و هاشمی را ناجی کشور-بخوانید ناجی اپوزیسیون- تلقی کردند و دقیقاً سیاست های وی را برخلاف سیاست های نظام و رهبری دانستند.
اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا در مقاله‌ای به قلم ری تکیه نوشته است که هاشمی‌رفسنجانی چهره‌ای محبوب برای غربی‌هاست. در این مقاله آمده است: هاشمی‌رفسنجانی سیاستمداری است که ورود او در بسیاری از وزارت‌خانه‌های خارجی غربی شور و شوق فراوانی ایجاد کرد.
این اندیشکده در ادامه به محبوبیت هاشمی در پایتخت‌های غربی اشاره کرده و نوشته است: این برای مردی که همواره در پایتخت‌های کشورهای غربی بیشتر از خیابان‌های تهران محبوب و شناخته شده است، غیر‌منتظره و غیر‌عادی نبود. با این حال قرائت کل غربی‌ها از آقای رفسنجانی براساس درکی ناقص از بازی قدرت وی است.
به گزارش آنا در ادامه این نوشته، به تغییر رویکردهای هاشمی در هنگام مواجهه با مخالفان خود هم اشاره شده و آمده است: در دوران ریاست جمهوری، وی ضرورت تغییر را احساس کرد اما هنگام مواجهه با مقاومت‌های محافظه‌کارانه به سرعت عقب‌نشینی کرده و اصول اعلامی خود را رها کرد.
وی سخن از لزوم توسعه گسترده به میان آورد اما اثبات کرد که تمایلی به ایجاد یک دولت کارآمد ندارد. وی عملگرایی را محور سیاست خارجی خود اعلام کرد اما همچنان به حمایت از گروه‌هایی همچون حزب‌الله ادامه داد. در ادامه این نوشته با بیانی صریح به ناتوانی برخی کاندیداها برای تغییر در اصول نظام اشاره شده است: به نظر می‌رسد حضور ۲ کاندیدا، یعنی رفسنجانی و مشایی در جریان این تحولات سیاسی، هر چند می‌تواند جریان انتخابات را با حوادث پیش‌بینی نشده‌ای مواجه کند اما چالش چندانی به دنبال نخواهند داشت و تغییری در اصول اساسی نظام پدید نخواهند آورد.
این نوشته می‌افزاید: این دو کاندیدا که ظرفیت متلاطم کردن انتخابات را دارند، دچار تناقض‌ها و تضاد‌هایی هستند که حضورشان را متزلزل می‌کند. حتی اگر ایشان اجازه حضور در رقابت را پیدا کنند، بعید به نظر می‌رسد چالش چندانی را به وجود آورند. تمایل غربی‌ها به ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی در قالب اظهارنظرهای رسانه‌ای، البته پیش‌تر در رسانه‌های معتبر آنها نیز آمده بود. به گونه‌ای که «نیویورک تایمز» در حمایتی معنادار از هاشمی، وی را «خواهان جامعه‌ای باز‌تر و روابط بهتر اقتصادی با غرب» دانست.
بررسی رسانه‌های غربی پس از کاندیداتوری هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات نشان می‌دهد آنها از وی تصویری کاملا هماهنگ با سیاست‌های غرب ترسیم کرده و پیروزی او را بهترین سناریوی مورد نظر غرب در انتخابات ایران تصویر می‌کنند.
این منابع در مجموع هاشمی را دارای چند ویژگی دانسته‌اند:
۱- هاشمی عملگراست و بنابراین ایدئولوژیک رفتار نخواهد کرد.
۲- هاشمی همانطور که جنگ را پایان داد به برنامه هسته‌ای ایران هم پایان خواهد داد.
۳- هاشمی در مقابل سیاست‌های رسمی نظام خواهد ایستاد.
به گزارش ایران هسته‌ای، بخش‌هایی از تحلیل‌های منابع غربی درباره رفسنجانی بدین شرح است:
۱- سوزان مالونی، بروکینگز، اردیبهشت ۱۳۹۲
هاشمی، این رئیس‌جمهور سابق، برای بسیاری از اصلاح‌طلبان افسرده و دلسرد و صفوف مخالفان، بهترین امید برای رستگاری سیاسی و نجات ملی است. اعتبار و شهرت رفسنجانی برای عملگرایی به‌درستی به دست آمده است؛ وظیفه پایان بخشیدن به جنگ با عراق توسط آیت‌الله خمینی، بنیانگذار انقلاب، به او محول شد و پس از آن نیز علیه مخالفت‌های سرسختانه نسبت به بازسازی کشور و اصلاح اقتصاد تلاش کرد. بازگشت وی به ریاست‌جمهوری احتمالا تصورات و آرزوهای دیپلماتیک را که اکنون در اروپا و شاید حتی در واشنگتن خاموش و نهفته‌اند احیا خواهد کرد.
۲- روزنامه لوریان لوژور چاپ بیروت، ۲۴/۲/۱۳۹۲
– هاشمی یکی از چهره‌های نمادین در عرصه سیاسی ایران است و می‌تواند اقتدار رهبر را تضعیف کند.
– فریده فرهی کارشناس مسائل ایران در دانشگاه هاوایی می‌گوید رفسنجانی بر یک مساله تکیه دارد. وی گفته است که قصد دارد با پایان دادن به شرایط سختی که کشور طی چند سال گذشته تجربه کرده است جمهوری اسلامی را نجات دهد. اصولگرایان که موفق نشدند نامزدی را که مورد قبول همه آنها باشد برگزینند باید راهی برای انسجام بیابند. فریده فرهی می‌گوید رهبر ایران احتمالا بیشتر نامزدی رفسنجانی در انتخابات را بیش از آنکه راهی برای افزایش مشروعیت نظام بداند آن را به عنوان نوعی رویارویی شخصی می‌بیند.
۳- پایگاه اینترنتی وست فرانس، ۲۴/۲/۱۳۹۲
از ۴ سال گذشته حاکمیت اسلامی ایران در پی تظاهرات معترضان به تقلب محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری سست شده است. این بار نیز حضور ناگهانی هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور اسبق ایران برنامه‌های حاکمیت را به لرزه انداخته است.
– هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور اسبق ایران با ثبت‌نام به عنوان نامزد انتخابات در آخرین لحظات پیش از پایان مهلت نام‌نویسی، این بازی را تغییر داد.
– رقیب دیرینه [آیت‌الله] خامنه‌ای، محافظه‌کاری میانه‌رو و عملگراست. هاشمی‌رفسنجانی از سال ۲۰۰۹ پس از آنکه دخترش آشکارا از اصلاح‌طلبان حمایت کرده بود، به حاشیه رانده شد. رفسنجانی خود نیز از سرکوب‌های پس از انتخابات سال ۲۰۰۹ بشدت انتقاد کرده بود.
– در صورتی که [آیت‌الله] خامنه‌ای و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای دادن مشروعیت به حاکمیت خطر برگزاری انتخاباتی« عادی» را بپذیرند، رفسنجانی ۷۹ ساله احتمالا خواهد توانست به طور گسترده آرای مردمی را جذب کند. طیف گسترده‌ای از مردم، از حامیان جنبش سبز تا طبقه عوام که از تورم و کمبودهای ناشی از تحریم‌های اروپایی و آمریکایی علیه برنامه هسته‌ای ایران رنج می‌برند، به رفسنجانی رای خواهند داد. وی مظهر عملگرایان است و احتمالا راه روابط مسالمت‌آمیز با غرب را باز خواهد کرد.
۴- یان‌بلک، گاردین، ۲۴/۲/۱۳۹۲
– حضور رفسنجانی در آخرین دقایق مهلت ثبت‌نام از دیدگاه صاحبنظران سیاسی امیدواری به پیروزی تجربه ارزیابی شده است. تجربه حضور رفسنجانی ۷۸ ساله در انقلاب حتی به پیش از سال ۱۹۷۹ بازمی‌گردد. همه نقطه قوت و اعتبار تجربه بلندمدت وی به موفقیت در متقاعد کردن [امام] خمینی برای پایان دادن به جنگ ۸ ساله ایران و عراق بازمی‌گردد.
– رفسنجانی سال ۲۰۰۵ مغلوب احمدی‌نژاد شد و در دوره قبل انتخابات هم هر چند آشکارا از جنبش اعتراضی سبز دفاع نکرد اما حاکمیت را واداشت پس از آرام شدن اوضاع به مظالم روا داشته شده به مردم توجه کند.
۵- رولا خلف، فایننشال تایمز، ۲۶/۲/۱۳۹۲
– نخستین چهره اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور سابق است که یکی از ارکان رژیم اسلامی است. وی همچنین یکی از هدایت‌کنندگان اصلی و پشت صحنه جنبش مخالف سبز در آشوب‌های سال ۲۰۰۹ بود. دو تن از فرزندان رفسنجانی به اتهام رشوه‌خواری و تبلیغات ضدرژیم در حبس بوده‌اند و تندروها به رفسنجانی هشدار داده بودند وارد رقابت انتخاباتی نشود.
– انتخابات به جای آنکه در خدمت مشروعیت‌بخشی مجدد به حکومت مذهبی ایران باشد، اکنون به تنها ابزار به چالش کشیدن آن تبدیل شده است. چندی از تصدی مجدد احمدی‌نژاد در واقع در سمتش پس از انتخاباتی که به ادعای جناح مخالف تقلبی بود، سپری نشده بود که وی برای رهبر عالی دردسرساز شد و با مخالفت علنی درصدد تشکیل پایگاه حمایتی مستقلی برای خودش در داخل رژیم برآمد.
– رفسنجانی یک چهره عملگرا قلمداد می‌شود که گروهی از فن‌سالارهای باکفایت را در اطراف خود دارد و از لحاظ نظری گزینه مطلوبی برای غرب خواهد بود. گرچه درواقع چشم‌انداز نزاع درونی در رژیم ممکن است سیاست‌های آیت‌الله خامنه‌ای را هر چه بیشتر سخت کند.
۷- پییر روزلین ، لوفیگارو، ۲۵/۲/۱۳۹۲
– مردی که سخنگوی «اصلاح‌طلبان» شده است، جایگاهی فراتر از سایر نامزدها دارد. رفسنجانی ۷۸ ساله، یکی از پایه‌گذاران رژیم ، دیگر چیزی برای اثبات کردن ندارد. او چیزی هم برای از دست دادن ندارد زیرا به لطف پیروزی انقلاب اسلامی به ثروت رسید اما به سبب رقابتش با آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم مورد بی‌مهری قرار گرفت و نهایتا او (رهبر) عامل دستیابی مجددش به قدرت شد.
– رفسنجانی یک عملگرا، هوادار اقتصاد بازار و راه حلی به شیوه «چین» برای حفظ رژیم است. وی این اراده و توانایی را دارد که راه حلی برای توافق با غرب و نجات ایران از بن‌بستی که در آن گرفتار شده است، بیابد.
۸- باربارا اسلاوین ، المانیتور، ۲۵/۲/۱۳۹۲
– هاشمی رفسنجانی به نظر فتح بابی برای بازگشت دوباره عملگرایی به ایران است. او به عنوان یکی از«استوانه»های انقلاب سال ۱۹۷۹(۱۳۵۷)- درمقایسه با هر شخصیت دیگری درنظام- تجربه بیشتری در اداره روابط ایران با غرب و تقویت عملکرد اقتصادی کشور دارد.
– گرچه رفسنجانی در سال ۱۹۹۷ از محمد خاتمی حمایت کرد اما جنبش اصلاحات ایران هرگز به طورکامل به رفسنجانی اعتماد نکرده است و در انتخابات مجلس در سال ۲۰۰۰ او آخرین رتبه را در میان اکثریت اصلاح‌طلبان به دست آورد.
– در سال ۲۰۰۹- و در نتیجه سوابق ضعیف احمدی‌نژاد-موسوی از حمایت بی‌سابقه مردم ایران برخوردار شد. رای دهندگان – بنا بر اصل تمایل به سوی بد در مقابل بدتر-احتمالا به رفسنجانی بیش از هر کاندیدای دیگری رغبت نشان خواهند داد (اسفندیار رحیم مشایی به عنوان نامزد مورد نظر احمدی‌نژاد نیز در این رقابت‌ها ثبت‌نام کرده اما احتمال آن زیاد است که از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت شود) گرچه شاید رفسنجانی در سن ۷۸ سالگی برای آخرین حضور شورانگیز در این عرصه پیر باشد.
۹- زاخاری کِک، مجله «دیپلمات»، ۲۶/۲/۱۳۹۲
– در مبارزات انتخاباتی ۲۰۰۵ یکی از پسران «رفسنجانی»، «مهدی هاشمی» به «باربارا اسلاوین» از «شورای آتلانتیک» گفته بود که اگر «رفسنجانی» برنده می‌شد تلاش می‌کرد رهبری را به مقامی نمایشی مانند «شاه انگلیس» تبدیل کند. در همان زمان، «رفسنجانی» در مصاحبه‌ای با «اسلاوین» گفته بود که اگر دوباره به ریاست‌جمهوری ایران انتخاب شود، همچنان حاضر است با آمریکا به گفت‌وگو بپردازد.
– به نظر می‌رسد که وی درباره مذاکره با آمریکا همان دیدگاههای قبلی خود را داشته و ماه قبل در وبسایت خود نوشت، فقط «دلسوزی داخلی و همکاری جهانی» می‌تواند مشکلات ایران را حل کند و گفت که «اگر بتوانیم به این ۲ نکته واقعیت ببخشیم، مشکلاتمان به‌تدریج حل می‌شوند».
۱۰- گرت اسمیت ، گاردین، ۲۵/۲/۱۳۹۲
– رفسنجانی۷۸ ساله، یک روحانی و یک فرد خودخوانده در این نظام است که سمت‌های بالای زیادی در جمهوری اسلامی داشته است از جمله فرمانده جنگ با عراق در سال‌های ۸۰ تا ۸۸ و ریاست جمهوری از سال ۸۹ تا ۹۷. وی در سیاست بین‌المللی و در مسائل اقتصادی که معتقد است بخش خصوصی باید نقش بزرگ‌تری در آن داشته باشد، سیاستمداری عملگرا بوده است.
– رفسنجانی سعی خواهد کرد برای اجرای اصلاحات اقتصادی و کاهش تنش بین‌المللی بر سر برنامه هسته‌ای ایران پیشنهاداتی ارائه دهد. در حالی که می‌توان انتظار داشت تجار و روحانیون قدیمی‌تر از رفسنجانی حمایت کنند اما وی به دنبال جلب حمایت رای‌دهندگان اصلاح‌طلب نیز هست. احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب ماه‌هاست درباره شرکت در انتخابات تردید دارند و بسیاری از آنها از حمایت از یک نامزد محافظه‌کار عملگرا مانند رفسنجانی خودداری خواهند کرد اما محمد خاتمی، رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب پیشین ایران در حمایت از وی بیانیه‌ای صادر کرده است
با این اوصاف حال سوالی که مطرح است این می باشد که آیا آقای هاشمی از وجود این همه حمایت، به ذوق آمده و ثبت نام نموده است که اگر چنین باشد آقای هاشمی خودخواسته، نقطه مقابل نظام است و برای مقابله با آن برخواسته است؛ یا نه اگر تنها برای نیت خویش آمده است، آیا ین درک برای وی حاصل نشده که چه کسانی از آمدنش به وجد آمده‌اند؟
به هرحال هاشمی چه یخواهد چه نخواهد گزینه امروز استکبار برای برهم زدن جو سیاسی ایران است. روزی سیدمحمد خاتمی، روز دیگر میرحسین موسوی و امروز نیز شخص آیت الله هاشمی ابزار دست غرب برای مقابله با نظام جمهوری اسلامی گشته است.