آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی در آخرین روز ثبت نام برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری، برای ثبت نام به وزارت کشور رفت؛ دلایل آمدن هاشمی ۷۹ ساله برای ریاست جمهوری چندان مشخص نبود؛ هاشمی در کنفرانس مطبوعاتی هم به دلایلی شرکت نکرد؛ به جز یکی دو جمله کوتاه سخنی نگفت و وزارت کشور را ترک کرد؛ بعدها هم تنها به دادن دو بیانیه اکتفا کرد؛ به نظر می رسد با توجه به مجموع شرایطی که آقای هاشمی از آن برخوردار است، شورای نگهبان دلیلی برای احراز صلاحیت وی برای ریاست جمهوری ندارد.
آیت الله هاشمی رفسنجانی که پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶، عرصه اجرایی کشور را به جانشین خود سپرد، دیگر وارد کار اجرایی در کشور نشد؛ رهبر انقلاب او را به مجمع مشورتی تشخیص مصلحت نظام فرستادند و ریاست آن جا را به وی واگذار کردند؛ با این وجود هاشمی تصمیم گرفت دو بار برای ورود مجدد به عرصه های اجرایی وارد انتخابات گردد؛ در انتخابات مجلس ششم و پس از سم پاشی های فراوان اصلاح طلبان انصراف داد؛ در انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری نیز مغلوب محمود احمدی نژاد شد؛ با این حال رهبر انقلاب همچنان ایشان را در مجمع تشخیص مصلحت نظام به ریاست منصوب کردند تا کشور از نظرات مشورتی آیت الله بهره ببرد.
امروز اما هاشمی در سن ۷۹ سالگی پا به عرصه انتخابات ریاست جمهوری گذاشته است؛ ولی این بار هاشمی، دیگر هاشمی سال ۶۸ نیست؛ حتی اگر بخواهد شرایط را با آن روزها مقایسه کند؛ امروز هاشمی ۲۴ سال مسنتر از سال ۶۸ شده است. به نظر میرسد شورای نگهبان با توجه به دلایل زیر دلیلی برای احراز صلاحیت هاشمی رفسنجانی نداشته باشد:
کهولت سن
اول اینکه : آیت الله هاشمی رفسنجانی چندی قبل از ثبت نامش عنوان کرد که “ضرورت نیست که پیرمرد هشتاد ساله بیاید”؛ هاشمی این جمله را در پاسخ به درخواست برخی دانشجویان برای نامزدی گفت. هاشمی همچنین در پاسخ به این جمله یکی دیگر از دانشجویان که گفته بود ” حاج آقا؛ دود از کنده بلند میشود”، پاسخ داد : “کنده ای نمانده است”![۱]
البته خود هاشمی به خوبی از شرایط جسمانی خویش آگاه است و اینکه نه ضرورتی ایجاب می کند که پیرمرد ۸۰ ساله بیاید و نه واقعا کندهای مانده است.
دوم اینکه شورای نگهبان وظیفه دارد طبق قانون صلاحیت کسانی را تایید کند که توانایی اجرایی لازم برای اداره کشور را داشته باشند، کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان هم عنوان کرده بود که نامزدهای ریاست جمهوری “باید تواناییهای جسمی لازم را داشته باشند”[۲]
با این وجود نباید از هاشمی انتظار داشت که توان اجرایی لازم را داشته باشد؛ کافی است نگاهی با تلاش های شبانه روزی دولت فعلی مخصوصا رئیس جمهور داشته باشیم تا ببینیم آیا هاشمی توان فعالیت اجرایی به اندازه نصف تلاشهای رئیس جمهور فعلی را در ۸۰ سالگی دارد یا خیر؟
ضعف جسمانی و بیماری
به نظر می رسد که هاشمی در سن ۷۹ سالگی دچار ضعف جسمانی شدید و بیماری های مقتضی این سن نیز شده است؛ لرزش شدید دستان هاشمی – که در روز ثبت نام به وضوح مشخص بود – خود گویای همه چیز است. حتی خود مهدی هاشمی عنوان کرده بود که هراس دارند از اینکه هاشمی در برنامه زنده تلویزیونی و مناظره حضور پیدا کند. او گفته است که اگر هاشمی در مناظره ها شرکت کند و ضعف وی نمایان گردد مردم از او رویگردان خواهند شد.[۳]
عدم مرزبندی صریح با اغتشاش گران و ضد انقلاب
متاسفانه هاشمی رفسنجانی در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ و حوادث پس از آن هیچ گاه فتنه گران و رخدادها را به صراحت محکوم نکرد و از آنان تبری نجست. حتی شنیده شده که دولت امریکا چندی پیش به هاشمی پیغام داده که در صورت نامزدی وی در انتخابات ریاست جمهوری از وی حمایت خواهد کرد؛ این در حالی ست که هاشمی نسبت به این موارد هیچ موضعی علیه آنان نگرفته است:[۴]
این سخن نیز از سوی هاشمی تکذیب نشد؛ در مجموع باید گفت هاشمی در چند سال اخیر مرزبندی صریحی در قبال فتنه و فتنه گران و ضد انقلاب نداشته است که باعث شده اینگونه دشمنان و ضد انقلاب در وی طمع کنند.
جمعبندی:
نباید گمان کرد عدم احراز صلاحیت هاشمی برای انتخابات ریاست جمهوری بدین معنی است که وی برای هیچ پستی صلاحیت ندارد و یا ضد انقلاب محسوب می شود؛ عدم احراز تنها بدین معنی است که هاشمی رفسنجانی برای یک پست اجرایی جدی که نیاز به شور و تحرک بسیار فراوان دارد، صلاحیت ندارد. همچنان که می بینیم رهبر انقلاب با این وجود در سال گذشته هاشمی رفسنجانی را بار دیگر برای ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب کردند تا نظام از نظرات مشورتی هاشمی بهره مند باشد. به نظر می رسد نباید هم توقع داشت که هاشمی ۸۰ ساله توان اجرایی لازم برای مسئولیت بسیار خطیر ریاست جمهوری در کشور را داشته باشد.
به هر حال باید توجه کرد اصرار هاشمی بر حضور در این سن و متعاقب آن، عدم احراز صلاحیت وی جنبه تلخی به دنبال دارد. هر کسی که خدمات هاشمی رفسنجانی به انقلاب را می دانست معتقد بود تأکید وی، نتیجه ی تلخی برایش رقم می زد و هم اکنون چنین شد. حتی به فرض احراز صلاحیتش هم، وی یارای رقابت با دیگران را نداشت و سرانجامی تلخ تر از ۸۴ برایش رقم می خورد.
از سوی دیگر نباید جنبه شیرین این اتفاق را نیز نادیده گرفت. هاشمی با این اقدام شورای نگهبان عملا از جنبه اجرایی فاصله گرفت و در حوزه سیاستگذاری و مشاوره تثبیت شد. چنانکه امیرالمومنین نیز فرمودند “رأی الشیخ أحب الی من جلد الغلام” یعنی نظر و نگرش فرد کهنسال برای من از تکاپوی جوان ارزشمندتر است.
از سوی دیگر درگرفتن رقابت بین افرادی که توان اجرایی بالاتری دارند برای کشور و نظام اسلامی سودمندتر است.
[۱] http://hamshahrionline.ir/details/۲۱۱۵۵۶
[۲] http://www.mashreghnews.ir/fa/news/۲۱۶۱۸۲
[۳] http://www.mashreghnews.ir/fa/news/۲۱۵۴۷۲
[۴] http://www.wnd.com/۲۰۱۳/۰۵/source-u-s-taking-sides-in-irans-election/print/