رفسنجان شهر بزرگترین خانه خشتی جهان و بی نظیرترین دره در دنیا

خبرنگار خانه خشتی.

3 سال پیش

به گزارش خانه خشتی، سابقه تمدن در شهرستان رفسنجان بر اساس شواهد باستان شناسی (تپه مغوئیه، راویز و خنامان) به دوران تاریخی می رسد.

در سده های پیش اسلام و قرون صدر اسلام این منطقه را به نام ولایت رودان (روذان) می شناختند و بعدها نام رفسنجان بر این منطقه اطلاق شد.

در مورد وجه تسمیه ی این نام در کتاب وجه تسمیه ی شهرهای ایران اینگونه ذکره شده است که: اصل کلمه ی رفسنجان به صورت رفسنگان و یا رفسنگ ذکر شده که معنی لغوی آن مس و سپس به صورت معرب رفسنجان آمده است.
در شهرستان رفسنجان قریب سیصد اثر تاریخی و طبیعی شناسایی و قریب ۷۰ اثر در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردیده است.

در ادامه این گزارش به شاخص ترین جاذبه های تاریخی، فرهنگی شهرستان رفسنجان می پردازیم:

عمارت حاج آقا علی (بزر گترین خانه ی خشتی جهان)

این بنای با عظمت یکی از نمونه های منحصر به فرد خانه های ایرانی است که در دوره قاجاریه توسط حاج آقا علی تاجر مشهور رفسنجانی احداث شده است و در بخشهای مختلف آن ظرائفی از سبک معماری عصر قاجاریه به چشم میخورد.

خانه حاج آقا علی ، بزرگترین خانه خشتی جهان

گچ بریهای زیبا و تماشایی، طاق نماهای باشکوه، کلاه فرنگی و آجرنماهای حیاط همه و همه دیدنی است.

تزئینات داخلی عمارت را طرحهایی از گل و گلدان تشکیل می دهند که در نوع خود کم نظیر است. مجموعه ی حاج آقا علی به جز این خانه در رفسنجان، شامل بازار، آب انبار، مسجد و حمام نیز می باشد.

مجموعه بازار رفسنجان

بازار تاریخی رفسنجان در مرکز این شهر واقع شده و قدمت آن به دوره آل مظفر می رسد و بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد.

بازار رفسنجان

این بازار با ساختاری شبیه بازارهای سنتی ایران با انشعابات دارای حدود یک کیلومتر طول است.

موزه مردم شناسی که بنای آن یک حمام تاریخی است در مجموعه بازار تاریخی رفسنجان واقع شده است، همچنین تیمچه معین، آب انبار مرادی در محدوده این بازار تاریخی واقع شده اند.

موزه ریاست جمهوری

در شمال غربی شهر رفسنجان، بین میدان بسیج و میدان آیت الله هاشمی، مجموعه ی منحصر به فردی با مساحت ۳۵ هزار مترمربع در سه طبقه با کاربریهای مختلفی چون اسناد، پژوهشکده، اداری، مسجد، کتابخانه، رستوران، آمفی تئاتر و موزه ی گرانبهایی که تماشاگه تاریخ گذشته و معاصر ایران محسوب می شود، قرار گرفته است.

موزه ریاست جمهوری

ساختمان این موزه که از آثار فاخر معماری معاصر است از ترکیب یک کره عظیم بتنی توخالی (به قطر ۳۰ متر) در داخل یک مکعب (که نمای خارج ساختمان است) تشکیل‌ شده است.

این کره در داخل کار نورگیر اصلی را انجام می‌دهد و در بخش فوقانی جلوه‌ای از گنبد را تداعی می‌کند.
این موزه دارای هشت گالری است که بنام غرفه‌ دوران کهن، دوران معاصر، دوران ریاست مجلس و ریاست جمهوری، دوران سازندگی، غرفه شهداء ، رفسنجان شناسی، مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت نام گذاری شده اند.

کاروانسرای شاه عباسی

کاروانسرای شاه عباسی (قطب آباد) واقع در مرکز شهر رفسنجان، با زیربنای ۳۰۰۰ مترمربع ساخته شده است.

کاروانسرای شاه عباسی

بنای کاروانسرا را به اواخر دوره ی صفویه نسبت میدهند. این کاروانسرا هم اکنون محل استقرار اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان رفسنجان و نیز محل برنامه های فرهنگی هنری و آموزش و نمایش صنایع دستی است.

عمارت باقری (غیر قابل بازدید)

عمارت و باغ تاریخی باقری، نمونه ی یکی از زیباترین کاخ باغهای ایرانی است.

سردرهای بیرونی عمارت که در میان باغ قرار گرفته، منقوش به آجرکاری زیبا، یادگاری از اواخر دوره قاجاریه است.

عمارت باقری

این عمارت در زمینی به مساحت ۲۰۰۰۰ مترمربع و با زیربنای حدود ۲۶۰۰ مترمربع در دو طبقه ی زیرزمین و همکف و به صورت ویلایی سه ایوانی احداث شده است.

این بنا در خیابان امام(ره) شهر رفسنجان واقع شده است.

زیارتگاه های شهرستان رفسنجان

امامزاده سید جلال الدین نوق ، امامزاده ابراهیم بهرمان ، امامزاده رضا(سید غریب) در حومه غربی شهر رفسنجان، مقبره شاه چهل تن در خنامان، امامزاده بی بی حیات خنامان ، امامزاده عباس (شازده عباس ) و امامزاده عبدالله در منطقه سرچشمه از دیگر جاذبه های تاریخی و مذهبی شهرستان رفسنجان است که همه ساله میزبان هزاران نفر از عاشقان اهل بیت(ع) هستند.

موزه مردم شناسی رفسنجان

این موزه یکی از بناهای تاریخی رفسنجان حمام تاریخی بنا حمام آقا است که پس از مرمت تبدیل به موزه مردم شناسی شده است که در آن تلاش شده است با چیدمانی شامل انواع مجسمه، عتیقه جات، دستگاه‌های بافندگی و ریسندگی، سنگ آسیاب‌های آبی و … گوشه ای از زندگی نیاکان این خطه را به نمایش گذاشته است.

موزه مردم شناسی رفسنجان

جاذبه های متنوع طبیعت گردی و میراث طبیعی شهرستان رفسنجان

در معرفی سیمای طبیعی شهرستان رفسنجان کوه های اصلی رفسنجان، ادامه ی رشته کو ههای زاگرس و فلات مرکزی ایران در جهت شمال غربی- جنوب شرقی است.

معرو فترین کو ههای منطقه عبارتند از ارتفاعات سرچشمه و راویز و ارتفاعات داوران.
گونه های گیاهی موجود در منطقه شهرستان شامل کاروانکش، قیچ، گون، کسور، بنه، انجیر، بادام وحشی، تاغ و شور است.

گونه های جانوری موجود در مناطق کوهستانی عبارتند از کل و بز، قوچ و میش و در مناطق تپه ماهوری، آهو و جبیر و پلنگ، گرگ، کفتار، تشی و گربه وحشی.

علاوه بر این، پرندگانی چون کبک و تیهو، عقاب، کبوتر، باقرقره و هوبره در منطقه یافت می شود. تنوع اقلیم در پهنه شهرستان رفسنجان سبب ایجاد جاذبه های متنوع طبیعت گردی و میراث طبیعی شده است که بعضا در سطح کشور کم نظیر هستند.

دره راگه

دره راگه یکی از پدیده های طبیعی زیبا و بی همتای شهرستان رفسنجان است و در مسیر گردشگری دو جاذبه مشهور اکوتوریستی استان یعنی کلوتهای شهداد و روستای دست کند میمند قرار گرفته و مشوق خوبی برای انتخاب استان کرمان به قصد طبیعت گردی است. این دره حاصل فرسایش آب رود خانه دائمی گیودری بوده و سن آن حدود ۲۰ هزار سال تخمین زده شده است.

دره راگه

طول دره ۲۰ کیلومتر بوده و با میانگین ژرفای ۷۰ متر و عرض متغیر ۲ تا ۱۸۰ متر ، از شکوه و عظمت خاصی برخوردار است، به طوری که چشم هر بیننده ای را خیره و مبهوت قدرت خداوند در به وجود آوردن این پدیده کم نظیر و اثر طبیعت ساز می کند .

موقعیت دره راگه که در جنوب غربی شهر رفسنجان قرار گرفته ، تا شهر رفسنجان حدود ۱۵ کیلومتر و تا فرودگاه رفسنجان ۱۰ کیلومتر فاصله دارد.

دره راگه

درخت کهنسال پسته اودرج

روستای تاریخی اودرج در دشتی حاصلخیز در مسیر جاده رفسنجان به زرند واقع شده و اطراف آن را نیز کوه هایی با تنوع در فرم رنگهای زیبا محصورکرده اند.

درخت اودرج کهنسالترین درخت پسته دنیا

این روستا علاوه بر بافت با ارزش روستایی دارای تعدادی ابنیه تاریخی است و علاوه بر آن یکی از کهنسال ترین درختان پسته دنیا اگرچه هنوز تعیین قدمت دقیق نشده است اما برخی نظرات قدمت حدود ۱۵۰۰ سال را ذکر کرده اند، در این روستا به حیات خود ادامه می دهد این درخت با ۱۱ متر ارتفاع و ۱۵۵ متر مربع سایه انداز در حاشیه قبرستان تاریخی اودرج قرار دارد.

تپه های ماسه بادی فردوسیه

در حومه شهر صفائیه در ۴۰ کیلومتری رفسنجان دست هنرمند طبیعت از ماسه های روان مناظر زیبا و چشم نوازی خلق کرده است که علاوه بر زیبایی بصری ، قدم زدن و بالا رفتن از تپه های چند ده متری ماسه ای لذت و تجربه خوشایند بی نظیری را برای بازدید کنندگان از این جاذبه طبیعی شهرستان رفسنجان رقم خواهد زد.

تپه های ماسه بادی صفائیه

منطقه حفاظت شده و قُِرق اختصاصی منصور آباد

منطقه منصورآباد با ۱۲۶۰۰۰هکتار وسعت از سال ۱۳۸۷ تحت حفاظت گروه دوستداران طبیعت رفسنجان قرار دارد با تلاش های شبانه روزی اعضای این گروه جمعیت حیات وحش منطقه به طور چشمگیری افزایش یافته و در اواخر سال ۱۳۹۵ به عنوان اولین قُرُق اختصاصی کشور از سازمان محیط زیست مجوز اخذ نموده است.

منطقه قرق منصور آباد رفسنجان

درخت کهنسال بید قدمگاه

این درخت کهنسال یکی از نمونه های نادر، با قدمتی در حدود تقریبی ۲۰۰۰سال است که به تنهایی یک جنگل در حدود ۲۰ متر در ۱۳۰ متر فضا را در زیر چتر خود قرار داده است. این درخت عظیم در ۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان
رفسنجان در منطقه ی کوهپایه ای مس سرچشمه رفسنجان قرار گرفته است

آیین ها و فرهنگ عامه مردم و میراث ناملموس

شهرستان رفسنجان چنانکه ذکر شد یکی نقاط تاریخی استان است که بخاطر صبغه فرهنگی تاریخی دارای بافت اجتماعی است که از منظر مردم شناسی غنی است.

آیین جوش زنی هرمزآباد رفسنجان

آیین ها و سنن متنوعی به مناسبت های مختلف در بیان مردم شهرستان رفسنجان مرسوم بوده است که علیرغم مدرن شدن زندگی های امروزی بسیاری از سنن و مناسک اجتماعی هنوز در بین مردم این خطه رایج است و گواه این ادعا ثبت پنج میراث ناملموس شهرستان در فهرست آثار ملی کشور است.

این مواریث ناملموس شامل آیین جوش زنی، آیین و سنن پسته، آیین باران خواهی الله بده بارون، آیین علم بندان، آیین قنبر خوانی است.

هنرهای سنتی و صنایع دستی شهرستان رفسنجان

شهرستان رفسنجان مانند اکثر شهرستان های استان کرمان از پیشینه و قابلیت های فراوانی در زمینه هنر های سنتی و صنایع دستی برخوردار است در حال حدود ۵۰۰ هنرمند صنایع دستی در این شهرستان فعالیت می کنند که عمدتا در رشته های قالی بافی، گلیم بافی، پته دوزی، سرمه دوزی، مسگری، قلم زنی روی مس، چلونگری، منبت و مشبک چوب، نگارگری و …. فعالیت می کنند.

پته رفسنجان

دعوت از همه هموطنان برای سفر به رفسنجان

حسن حسینی رئیس میراث فرهنگی و گردشگری رفسنجان در گفتگو با خبرنگار ما از همه هموطنان برای سفر به رفسنجان و بازدید از جاذبه های این شهر دعوت کرد و گفت: شهرستان رفسنجان یکی از نقاط تاریخی کشور است که دارای جاذبه های متعدد فرهنگی، تاریخی و طبیعی است که می تواند همه ذائقه ها و سلیقه ها را در این حوزه ها اقناع کند.
وی با بیان اینکه حدود ۳۰۰ اثر تاریخی در گستره شهرستان پراکنده است تصریح کرد: بزرگترین خانه خشتی جهان خانه «حاج آقا علی» در ۶ کیلومتری شرق رفسنجان قرار دارد و دره شگفت انگیز راگه در جنوب رفسنجان یکی از شاهکارهای طبیعت است.

حسینی گفت: دیگر آثار تاریخی شامل قلعه ها، برج ها، مساجد، مدارس تاریخی، آب انبارها و بناهای متنوع فرهنگی است که در سطح شهرستان وجود دارد.رئیس میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان رفسنجان خاطر نشان کرد: کهنسالترین درخت پسته جهان در رفسنجان وجود دارد، روستاهای تاریخی و گردشگری متنوعی داریم هم روستاهایی در سطح دشت و هم روستاهای ییلاقی و کوهستانی هستند که در فصل بهار می توانند پذیرای هموطنان ما باشند.

وی افزود: تپه های ماسه بادی که در نقاط مختلف شهرستان پراکنده هستند و برخی نقاط مانند صفاییه نوق به ارتفاع بیش از ۵۰ متر فضاهای بکری برای تفریح و گردش هستند.
حسینی بیان کرد: حیات وحش منحصربفردی که با تلاش های دوستداران طبیعت در منطقه قرق منصورآباد شکل گرفته یکی از قطب های اختصاصی کشور و محیط زیست در شهرستان است.

رئیس میراث فرهنگی و گردشگری رفسنجان گفت: درخت خیلی جالب و پرجاذبه ای در منطقه سرچشمه وجود دارد که این درخت بید قدمگاه سرچشمه است که یک درخت مرتب به زمین رسیده در مسیر جریان آب رویش پیدا کرده و جنگلی بیش از ۲۰۰ متر به وجود آمده است.

وی در پایان تصریح کرد: رفسنجان شهرستانی است دارای اقلیم متفاوت و چهارفصل، دارای جاذبه های متنوعی است در حوزه تاریخی و معماری و ابنیه و هم حوزه طبیعت.

کلاه فرنگی سعادت آباد، دیوار آگاه، یخدان عباس آباد، قلعه دروازه قطب آباد، بادگیر سنتی، دریاچه آرتمیا همه از دیگر آثار تاریخی این شهر هستند که در ادامه تصاویر آن را می بینید: