احیای گلیم ” تاس” و باز زنده سازی آن در رفسنجان

به گزارش خانه خشتی؛ آری سخن از گلیم‌ بافی روستاهای کشکوئیه، تقی آباد، نورآباد و شریف آباد است که اخیراً در مسیر احیا و باز زنده سازی قرار گرفته اند و امروز می ‌توان گفت از گزند فراموشی و منسوخ شدن بیرون آمده اند.
احیای صنایع دستی که به فراموشی نزدیک می ‌شد به عنوان زمینه‌ ای بالقوه برای رونق کسب و کارهای کوچک مقیاس برخاسته از بوم و اقلیم و فرهنگ، در سال‌های اخیر به طور ویژه مورد توجه دولت قرار گرفت.
از این میان احیای پته دوزی، قالی بافی، کار بر روی مس، قلم کاری مس از آن دست صنایع دستی های رفسنجان هستند که طی چند سال اخیر که اندک اندک شمارشان تقلیل می یافت، اما حالا رونق به این هنر صنعت‌ها بازگشته است.
گلیم دست‌ بافت “تاس” یکی از آنهایی است که امیدهای بسیاری را به یک توانمندسازی و اشتغال‌آفرینی در روستاهای مذکور از توابع بخش کشکوئیه شهرستان رفسنجان ایجاد کرده‌ است.
گلیم‌ دست‌ بافت سنتی ” تاس” از قدیم فرش کننده بیشتر خانه‌های روستایی در این شهرستان بود و زنان در طول زندگی خود چند تخته از آن را برای استفاده امروز خود و فردای فرزندانشان می ‌بافتند، و یا به عنوان جاجیم، سفره آرد و زیرانداز از آن ها استفاده های مختلف می شد اما از زمانی که جای خود را به فرش‌ها و گلیم‌های ماشینی دادند و بافندگان آن پای به پیری گذاشتند یا رخت از دنیا بر بستند، این هنر صنعت بومی نیز به نوعی منسوخ و فراموش شد.
اما امروز و در فرآیند احیا و باز زنده‌سازی، اگر این گلیم پای ثابت خانه‌ها نیست، می‌ تواند در وجهه عنصری دکوراسیونی، پای خود را حتی به آپارتمان‌ های مدرن شهرها بگشاید.
صنایع دستی کهن برای ماندگار ماندن و تداوم کاربرد در دنیای امروز لازم است با نیاز روز متناسب شوند و کاربردی به فراخور سبک زندگی مردمان کنونی بیابد که این مسیر را گلیم ” تاس ” با استاندارد شدن مساحتش متنتاسب ‌با سازه‌های امروز خانه‌ها و آپارتمان ‌ها پیموده است.

گلیم ” تاس”، امید برای بازگشت به صحنه

فرماندار رفسنجان درباره گلیم تاس گفت: روستاهای رفسنجان به ویژه کشکوئیه این گلیم را از دیرباز در گنجینه هنری خود داشته اند که به سبب استفاده از رنگ و طرح‌های ساده و نقوش زیبای تاس مانند، می تواند قابلیت مناسبی برای جای گرفتن در چینش امروزی آپارتمان‎ها، کادو دادن، استفاده در منازل و محل کار و غیره دارد.

حسین رضایی افزود: نه تنها ارزش این هنر تاریخی است بلکه از لحاظ ریالی هم ارزشمند است به طوری که نمونه هایی از این نوع گلیم در مقیاس کوچک یک در یک و نیم متر بسته به تنوع و رنگ و طرحش حتی بالای ۱۰ تا ۱۷ میلیون تومان ارزشگذاری شده است.
وی ادامه داد: افرادی هستند که از این نوع گلیم تهیه و به خارج از کشور ارسال می کنند تا هدیه ای برای دوستان، آشنایان و عزیزانشان باشد.
فرماندار رفسنجان بیان کرد: اما در ادامه راه، نگرانی‌ هایی وجود دارد که گاهی خیال آسوده را از بانوان بافنده گلیم تاس می‌رباید، بانوانی که با علاقه بسیار برای فراگرفتن هنر بومی مادران و مادر بزرگ‌ های خود آغوش گشوده‌اند اما دغدغۀ عاقبت دست‌ بافته‌ها دل‌ مشغولی آنها شده‌ است.
رضایی خاطرنشان کرد: با این همه، فروش بافته ‌ها مهمترین دغدغه بانوان بافنده و افرادی است که می ‌خواهند به این عرصه قدم بگذارند، پس از احیا نیاز است در نمایشگاه‌های مختلف گردشگری تولیدات بانوان به نمایش درآید و حمایت های مسئولین و غیره هم باید بیش از پیش باشد تا با ایجاد برندینگ، راهی برای صادرات این محصول با ارزش باز شود.
وی افزود: نیاز است فضایی برای فعالیت و فروش متمرکز صنایع دستی به ویژه گلیم تاس این روستاها ایجاد شود که میراث فرهنگی و گردشگری نیز باید در تکاپوی فراهم کردن مقدمات قانونی آن باشد.

آموزش؛ نقطه آغاز نجات از خطر فراموشی

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رفسنجان هم بیان کرد: آموزش زمینه هر هنری است که به آن اساسی مستحکم می بخشد و برای ارائه محصولات مناسب با نیاز روز و رسیدن به جایگاه مناسب امروز آموزش تولید محور ضروری است.

حسن حسینی حلقه ها و زنجیره های مهم رونق صنایع دستی را آموزش، تولید و فروش عنوان کرد و گفت: از این رو آموزش با تاکید بر توانمندسازی زنان روستایی و محوریت تولید و اشتغال در اولویت این اداره قرار گرفته و مسیر باز زنده سازی گلیم تاس نیز از این قاعده مستثنی نیست و پیش بینی کردیم که ۵۰ نفر از بانوان روستاهای کشکوئیه در فراگرفتن آموزش بافندگی این گلیم شرکت کنند تا پس از یادگیری بتوانند در کارگاه و یا خانه به اشتغال و تولید بپردازند.
وی با بیان اینکه تولید صنایع دستی از مشاغل دیرینه این روستاهاست است گفت: تلاش کردیم اندک بانوانی که در بافت این گلیم چیره ‌دست دیده شوند و دانسته‌ها و مهارت خود را به نسلی جوانتر منتقل کنند، بنابراین در ابتدا ۴ بانو مربی کلاس‌های گلیم بافی تاس هستند.
حسینی اظهارکرد: بی شک این روستاها ( کشکوئیه، نورآباد، تقی آباد و شریف آباد) یکی از پتانسیل‌های بالقوه هستند که با آمورش تولید محور و مانع زدایی و پشتیبانی، راه به اشتغال پایدار می‌برند.
با شناخت، معرفی و آموزش است که مسیر احیای صنایع دستی آغاز می‌شود و ادامه یافتن مسیر با فروش و بازاریابی پیوندی مستحکم دارد، هر چند علاقه و شوق قلبی برای آغاز راه نقشی اساسی ایفا می‌کند اما در ادامه کسب درآمد و رونق اقتصادی است که هنرمندان را دلگرم می‌کند.
توسعه کسب‌ وکارهای خرد به طور مستقیم و ملموس در معیشت مردم نقش‌آفرینی می‌کند، اختصاص اعتبار و سرمایه‌ای اندک چندین شغل می‌آفریند و همپای بزرگ‌ترین پروژه‌های کشور می‌تواند کشور را به سوی توسعه درون‌زای اقتصادی به پیش ببرد.
حالا پس از اینکه گلیم ” تاس” در تکاپوی زدودن گرد فراموشی از خود و راه یافتن به خانه‌های امروز است؛ به گفته مسئولان رفسنجان تلاش می شود‌ تک تک رشته‌های صنایع دستی اصیل شهرستان شناسایی و زنده شود و تولید و فروش آنها رونق گیرد.
آئین احیای گلیم “تاس” در کشکوئیه با حضور مسئولان شهرستان و بخش کشکوئیه برگزار و از بانوان قدیمی بافنده در این عرصه نیز تجلیل به عمل آمد.

گزارش از: مریم رضایی

انتهای پیام/