مهریز؛ شهر قلعه های تاریخی/ سرزمینی به یادگار از عصر حجر
یزد – خبرگزاری مهر: مهریز یکی از شهرستانهای پرقدمت استان یزد به شمار می رود که به باغ شهر این استان نیز معروف است و قلعه های تاریخی مختلفی را نیز در خود جای داده و به واسطه برخورداری از آب و هوای مطلوب در نیمه اول هر سال به ویژه ایام نوروز میزبان گردشگرانی […]
 یزد – خبرگزاری مهر: مهریز یکی از شهرستانهای پرقدمت استان یزد به شمار می رود که به باغ شهر این استان نیز معروف است و قلعه های تاریخی مختلفی را نیز در خود جای داده و به واسطه برخورداری از آب و هوای مطلوب در نیمه اول هر سال به ویژه ایام نوروز میزبان گردشگرانی از داخل و خارج از استان یزد و حتی خارج از کشور است. |
|
|
به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان مهریز با بیش از شش هزار کیلومتر مربع وسعت و بیش از ۳۵ هزار نفر جمعیت در ۳۰ کیلومتری شهرستان یزد قرار دارد. مهریز داری یک بخش مرکزی و پنج دهستان به نام های ارنان، بهادران، خورمیز، تنگ چنار و میانکوه است. بنای شهرستان مهریز را به “مهرنگار” دختر انوشیروان نسبت داده اند از این رو این شهر از شهرستانهای قدیمی به شمار می رود که ده ها اثر تاریخی از دوره های مختلف را در خود جای داده است. مهریز را به دلیل بهره مندی از ده ها قلعه تاریخی و ارزشمند، شهر قلعه های تاریخی می خوانند. قلعه سریزد، قلعه هرفته، قلعه مهرپادین، قلعه منگ آباد، قلعه خورمیز، قلعه باغ دهوک، قلعه طزنج و … از جمله قلعه های تاریخی این شهرستان به شمار می رود.
شهرستان مهریز به جز قلعه های تاریخی آثار تاریخی بسیار دیگری را نیز در خود جای داده که بازدید از آنها در ایام نوروز خالی از لطف نیست. سنگ نگاره های کوه ارنان سنگ نگاره های کوه ارنان، سنگ نگاره هایی بسیار کهن بر روی کوه ارنان در جنوب غربی یزد کنده کاری شده که مربوط به زندگی انسان در دوره حجر است. البته در مورد قدمت این نگاره ها دیدگاه های مختلفی وجود دارد و عده ای بر این نظرند که قدمت این نگاره ها به هفت هزار سال قبل از میلاد می رسد.
این نگاره ها بر روی تخت سنگی بزرگ در سه بخش مانند سه پیکره نقش بسته و حکایت از رویارویی انسان با حیوان دارد. این نقش ها در دورانهای مختلف کشیده شده به طوری که در بالای تخته سنگ، انسانی بدون لباس در حال شکار حیوان و در پایین تخته سنگ، انسانی سوار بر اسب و انسانی در حال چراندن دام به همراه سگ گله دیده می شود که مربوط به دورانی است که انسان موفق به اهلی کردن حیوانات شده است. قلعه خورمیز بر روی تپه ای مشرف بر روستای خورمیز، قلعه ای از سنگ و خشت بنا شده که دارای شاهراهی در وسط بوده و مسیرهای دیگری از آن منشعب می شده و امکان دسترسی به اماکن مختلف قلعه را میسر می کرده است. این قلعه بنه نقل جامع مفیدی توسط هرمز بن انوشیروان ساخته شده است. درون این قلعه چاه مربع شکلی است که درون سنگ سیاه سخت به عمق ۱۵ متر حفاری شده و همان چاهی است که سید رکن الدین حسینی در آن محبوس بوده است. امروز مردم محل آن چاره را “چاه صاحب الزمان” نامیده و مقدس و متبرک می دانند. رباط زین الدین کاروانسرایی خوش طرح و مستحکم در راه یزد به کرمان قرار دارد که نام آن رباط زین الدین است. این بنای آجری با دیوارهای بلند، برج دارد و اساسا در یک زمینه گرد طراحی شده است و طراحی آن به شماره های یک و پنج و ۱۲ مورد احترام مذهب شیعه جعفری است، توجه شده است.
در منابع تاریخی آمده که این بنا به دستور زین الدین گنجعلی خان ریگ حاکم کرمان و به امر شاه عباس صفوی در قرن ۱۰ هجری قمری ساخته شده و اکنون به عنوان واحد اقامتی – گردشگری از آن بهره برداری می شود. حمام استهریج حمام سنتی استهریج مشتکل از دو حمام بزرگ و کوچک متعلق به اواخر دوره قاجاریه است. عمده مصالح به کار رفته در بنای مذکور، آجر و خشت است. حمام کوچک و بزرگ در سالیان اخیر به یکدیگر ملحق شده و پس از مرمت، اکنون به عنوان موزه مردم شناسی مهریز فعالیت دارد. منار مسجد جامع مهرپادین منار مسجد جامع مهرپادین، تک منار تاریخی از مسجد جامع مهرپادین است.
با آنکه مسجد در قرون مختلف تحت مرمت قرار گرفته، اما مناره آن به همان صورت کهنه پابرجاست و بر آن کتیبه ای به خط نسخ نوشته شده که معلوم می کند سازنده آن “محفوظ بن محمد بن الحاج … الدین علی” در قرن هشتم هجری است. خانه اخوان طباطبایی معماری خانه اخوان طباطبایی با سبک خانه های ساخته شده در دوره قاجار همخوانی دارد و بر گچبری ضلع جنوبی آن سال ۱۳۲۱ شمسی نگاشته شده است.
بنای مذکور دو جبهه ای بوده و مساحتی قریب به ۸۰۰ مترمربع دارد. هم اکنون این خانه پس از مرمت محل اداره میراث فرهنگی شهرستان مهریز است. آب قنات حسن آباد نیز از این خانه عبور می کند و صفای خاصی به این خانه تاریخی بخشیده است. چشمه غربالبیز غربالبیز نام چشمه ای تاریخی و بسیار کهن در اطراف مهریز است. در اطراف این چشمه آثاری به دست آمده که قدمت این منطقه را بیان می کند از جمله گودی هاون شکل در بالای چشمه که با دست کنده شده و سه برج مثلث شکل در کوه بالای چشمه با قدمت بیش از چهار هزار سال که معبد آناهیتاست و قبرهایی که از آن ظروف سنگی و اشیا و نشانه هایی از عصر ناهید پرستی و هزاران یادگار بزرگ زمان های بسیار دور بیرون آمده که همه حکایت از تاریخ کهن این ناحیه دارد. باغ پهلوان پور باغ پهلوان پور از بناهای تاریخی است که طبیعت و هنر معماری را در کنار هم به خود اختصاص داده است. قسمتهایی از این بنا در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده و بخش های دیگری از آن به دستور علی پهلوان بنا شده که قدمتی صد ساله دارد. زمستان خانه، کوشک، برج گلین حفاظتی، عمارت سرایداری، کارگاه ریسندگی سنتی و … قسمت های دیدنی این عمارت است. قنات حسن آباد مهریز به صورت دائمی در این باغ جاری است و در آینده پس از مرمت های انجام گرفته به یک واحد گردشگری تفریخی مبدل خواهد شد. این باغ در سال ۹۰ به عنوان یکی از ۹ باغ ایرانی در فهرست آثار جهانی به ثبت رسید. کوه ریگ کوه ریگ از تفرجگاه های زیبای مهریز و انباشته از ماسه های بادی در دامنه کوه است. ریگ های این کوه با تابش مستقیم نور خورشید گرم می شود و به یک جاذبه درمانی تبدیل می شود و بیشتر مردم برای درمان دردهای موضعی کمر و پا به این محل مراجعه می کنند. وجود یک آب انبار قدیمی و برج کبوتر در کنار آن از جاذبه های دیگر این منطقه است. روستاهای نمونه گردشگری مهریز چند روستای نمونه گردشگری را نیز در خود جای داده که از جمله آنها می توان به روستای سریزد اشاره کرد. این روستا دارای قلعه ای تاریخی و بی نظیر و دست نخورده متعلق به دوره سامانی است. قلعه دارای برج های سه طبقه، فضای مرکزی و اصلی و در ورودی با قابلیت باز و بسته شدن به شکل عمودی، آب انبار و … است.
این قلعه در مقایسه با سایر قلعه های منطقه از لحاظ مرتب بودن و سالم ماندنش بی نظیر است و به عقیده بسیاری، نمونه کوچکی از ارگ قدیم بم بوده که تا حدود ۱۵ سال پیش مورد بهره برداری قرار می گرفته است. سوغات مهریز مهریز علاوه بر شیرینی های مخصوص یزد، در زمینه محصولات کشاورزی از جمله انار و پسته دارای شهرت خاصی است. مهریز در ایام نوروز از آب و هوای بسیار مطلوبی برخوردار است و جاذبه های طبیعی آن از جمله چشمه باستانی غربالبیز مملو از جمعیت است.
به نقل از مهر نیوز |
