شاید بهتر باشد سری به کشورهای الگو و مطرح در جهان در این زمینه بزنیم. کشوری مانند ژاپن و از طرفی هم علت‌های کم اعتمادی مردم به کالاهی ایرانی را بررسی کنیم تا راهکاری در این زمینه بدست آوریم.
چند وقت پیش جایی خوانده بودم که در یک نظرسنجی، اکثریت مردم ژاپن به محصولات ساخته شده توسط کشور خودشان بسیار بیشتر از محصولات خارجی تمایل و اعتماد دارند. تقریباً برعکس کشور ما !!. می‌گویند در کشور ژاپن ، شخصی که به فروشگاه برای خرید می‌رود اگر کالای خارجی‌ای را انتخاب کند در حالی که کالای مشابه ژاپنی آن هم موجود باشد، دیگران به او به شکل بدی نگاه می‌کنند!!. انگار که جنایتی مرتکب شده است!!. بر اساس همین فرهنگ است که گفته می‌شود ، سالهاست مردم ژاپن برنج کم کیفیت و ریز محصول کشور خودشان را به برنجهای مرغوبتر خارجی ترجیح می‌دهند. تا اینگونه از کشاورزی و صنعت داخلی‌شان حمایت کنند.
یکی از سوأل‌شوندگانِ در این نظرسنجی گفته بود ، مثلاً وقتی برای خرید وسایل بهداشتی به فروشگاه می‌روم، اگر ببینم ۲ کالای همسان و با کیفیت یکسان ولی، یکی ساخت ژاپن و دیگری ساخت کشور خارجی وجود دارد، حتی اگر کالای ژاپنی کمی هم گرانتر باشد، باز هم آن را به کالای خارجی ترجیح می‌دهم. برعکس خیلی از ما ایرانیها که اعتمادمان به کالاهای خارجی بیشتر از کالاهای داخلی است. البته هدف من از مثال زدن مردم و کشور ژاپن ، مانند بعضی آقایان که در سالهای گذشته بعد از سفر به این کشور، ژاپن را الگوی توسعه و پیشرفت ما معرفی کردن، نیست.
باید از خودمان بپرسیم، واقعا چرا ما نسبت به محصولات خودمان بی‌تمایل و بی‌اعتمادیم!!؟
افرادی که محصولات خارجی را به مشابه وطنی آن ترجیح می‌دهند هم دلایلی دارند، معمولا آنها می‌گویند:
۱- خیلی محصولات ایرانی کیفیت ضعیف و پایینی دارند!
در جواب این سخن باید گفت: همیشه هم اینگونه نیست! خیلی از محصولات ایرانی هستند که از مشابه خارجی آن بهتر و مرغوبتر هستند. مثالهای زیادی در این باره وجود دارد. ولی ما باز هم جنس خارجی را ترجیح می‌دهیم!!
۲- در محصولات ایرانی کم فروشی و تقلب زیاد است!
جواب: همه ما از تقلب زخم خورده‌ایم. ولی حقیقت این است که تقلب در محصولات خارجی نیز هست. مثلا همه می‌دانیم که بسیار از کالاهایی که در چین ساخته می‌شوند با مارکِ آمریکا ، ژاپن و کشورهای اروپایی فروخته می‌شوند ، ولی با این که ما از این موضوع اطلاع داریم ، باز هم اعتماد بیشتری به آن کالاها داریم!
۳- محصولات ایرانی ، پشتیبانی و خدمات پس از فروش خوبی ندارند!
قبول دارم. نمونه‌های زیادی وجود دارد. اگر مثلا یک وسیله الکترونیکی مثل تلویزیون خریده باشید، این مشکل را به خوبی درک می‌کنید. در آن موقع که شرکت خدمات دهنده به هر بهانه‌ای سعی می‌کند از انجام وظیفه خود طفره برود.
۴- کالای خارجی (چینی) ارزان تر هستند!
این فقط ما نیستیم که باید مشکل کالاهای ارزان چینی مواجه هستیم. همه دنیا با مشکل کالاهای ارزان چینی روبه‌رو هستند. فرمولی که چینیها برای ارائه محصول ارزان بکار می‌برند عبارتند از:
کیفیت پایین + دستمزد بسیار کم برای کارگران + حمایت از صادرکنندگان = محصول ارزان
به غیر از مورد آخر، با توجه به فرهنگ و اعتقاداتمان، ما نمی‌توانیم به ۲ مورد اول عمل کنیم.
فارغ از این دلایلی که بعضی‌ها می‌آورند، هنوز هم یکی از مشکلات در کشور ما این است که ، خودمان را ناتوان می‌بینیم و گاهاً عقده حقارت نسبت به خودمان داریم. هنوز هم کسانی در کشور هستند که کالاهای ساخت داخل را به سخره می‌گیرند و اعتقاد دارند که ایرانی به درد هیچ کاری نمی‌خورد. هنوز هم نمی‌توانند یک آفتابه! را به خوبی درست کنند!!. البته این مشکل برای برطرف شدنش نیاز به کار فرهنگی بیشتری دارد.
همه باید بدانیم ، با هر کالای خارجی‌ای که می‌خریم، همان قدر که به شرکتهای چینی یا غربی سود می‌رسانیم، به همان اندازه به صنایع داخلی ضرر می‌زنیم. ضرر به صنایع داخلی هم یعنی کمک به بیکاری برادر، دوست، فامیل و همسایه خودمان. بیکاری شدن یک جوان مجردِ در آستانه ازدواج یا یه مرد عیال‌وار هم یعنی، سوق دادن آنها به سمت راههای خلاف ، ناهنجای‌های اجتماعی و …
البته این درست است که هر فردی دوست دارد بهترین نوع کالاها را استفاده کند ولی حداقل می توانیم کالاهای مشابه خارجی را از نظز کیفیت بررسی کرده و استفاده کنیم. با این عمل حداقل دین خود را نسبت به کالای ایرانی ادا کردیم.
یادداشت از حمید راضی زاده