آداب غذا خوردن در بیان آیت‌الله مجتهدی

به گزارش “خانه خشتی”،مرحوم ملا محمدعلی مجتهد، معروف به مرحوم آیت‌الله احمد مجتهدی تهرانی، از علمای بنام تهران بود که سال ۸۶ بدرود حیات گفت، اما سخنرانی‌ها و پندهای عرفانی و اخلاقی وی به یادگار مانده است و می‌توانیم هر چند به صورت مجازی هم که شده، پای درس این استاد اخلاق، تلمذ کنیم.

آیت‌الله مجتهدی، رابطه خوبی با طلاب داشت، طوری که فضای گرم و صمیمی بر حوزه علمیه‌شان حاکم بود. این استاد برجسته اخلاقی، مباحث را چنان رسا ارائه می‌داد که بر دل می‌نشست؛ به طوری که حتی هم اکنون نیز نشستن پای صحبت و کلاس اخلاق ایشان، خالی از لطف نیست.

«فِی مَوَاعِظِ العَدَدِیَه عَنِ النَبِی صَلَی الله عَلَیهِ و آلِه إنُّه قَالَ فِی وَصِیَه لَه» پیغمبر (ص) امیرالمۆمنین (ع) را وصیت کرد «یَا عَلِیُّ اثْنَتَا عَشْرَهَ خَصْلَهً یَنْبَغِی لِلرَّجُلِ أَنْ یَتَعَلَّمَهَا فِی الْمَائِدَهِ» کنار سفره که می‌نشینی، دوازده خصلت را باید یاد بگیری. أَرْبَعٌ مِنْهَا فَرِیضَهٌ چهار عدد از آن‌ها واجب است «وَ أَرْبَعٌ مِنْهَا سُنَّهٌ» چهار عدد از آن‌ها مستحب است «وَ أَرْبَعٌ مِنْهَا أَدَبٌ» و چهار عدد از آن‌ها ادب است.

 «فَأَمَّا الْفَرِیضَهُ مِنه» واجبات آن‌ها:

۱. «فَالْمَعْرِفَهُ به ما یَأْکُلُ» بدانید غذایی که می‌خورید حلال است یا حرام. هر چیزی را نخور. خانه هرکسی که ربا می‌خورد، رشوه می‌خورد و خمس نمی‌دهد، نرو. آیه قرآن هم هست: «فالینظر الانسان الی طعامه». انسان وقتی که غذا می‌خورد، باید ببیند از کجا آمده است.

۲. «وَ التَّسْمِیَهُ» اول غذا، بسم الله بگو.

۳. «وَ الشُّکْر» بعد از غذا هم شکر بگوید: الحمدلله.

۴. «وَ الرِّضَا» آبگوشت می‌خوری، به مادرت نگو آبگوشت چیست؟ نان خالی هم اگر دارید، باید راضی باشید و بگویید خدایا به نان و پنیرت هم شکر.

۱. «فَالْجُلُوسُ عَلَی الرِّجْلِ الْیُسْرَی» وقتی که می‌نشیند، مانند علما که روی پای چپ می‌نشینند و پای راستشان را بلند می‌کنند.

۲. «وَ الْأَکْلُ به ثلاثِ أَصَابِعَ» با سه انگشت غذا بخورید، قدیم‌ها قاشق نبود.

۳. «وَ أَنْ یَأْکُلَ مِمَّا یَلِیهِ» از جلوی خودت بخور.

۴. «وَ مَصُّ الْأَصَابِعِ» مستحب است که اگر آدم با دست غذا خورد، دست‌هایش را بلیسد. یک ماده‌ای در آن است که با غذا هضم می‌شود.

«وَ أَمَّا الْأَدَبُ» و ادب آن‌ها:

۱. «فَتَصْغِیرُ اللُّقْمَهِ» لقمه را کوچک بردارید، نه مثل ساندویچ. ساندویچ خوردن، بی‌ادبی است.

۲. «وَ الْمَضْغُ الشَّدِیدُ» یعنی جویدن خوب. خوب بجوید غذاها را. آسیاب کنید، نه اینکه غذای نجویده را به معده ببرید و به دل درد مبتلا شوید.

۳. «وَ قِلَّهُ النَّظَرِ فِی وُجُوهِ النَّاسِ» غذای خودت را بخور و به دیگران نگاه نکن. چه کار داری؟ مخصوصاً صاحب خانه نگاه می‌کند که مهمان‌ها چه می‌خورند، این هم ادب است که آدم، کم نگاه کند.

۴. «وَ غَسْلُ الْیَدَیْنِ» ادب این است که وقتی غذا می‌خورد، هم اول و هم آخر، دستش را بشوید.

منبع: دانشجو