شاخصه های مدیریتی ریاست و هیئت رئیسه مجلس از لسان رهبری

انتخابات دو مرحله ای مجلس شورای اسلامی در حالی تمام شد که پیش از برگزاری انتخابات گروه ها و جریان های سیاسی با توجه به نظرات و تمایلات سیاسی خود قبایی را دوختند تا به رئیس مجلس نهم بپوشانند .
برای دسته های سیاسی بیش از آن که نتیجه انتخابات مهم باشد ریاست مجلس و هیئت رئیسه آن مهم بوده و هست .
سوالی که در این مجال می خواهیم به آن بپردازیم این است که رئیس مجلس بر اساس نظرات رهبر انقلاب بایستی چگونه مجلس را اداره کند ؟
از منظر امام خمینی «مجلس در راس امور است » و از این رو رئیس قوه مقننه نقش مهم و حساسی در میان مسئولان نظام بر عهده دارد .
آن چه روشن است رئیس مجلس شورای اسلامی به عنوان یک شخصیت حقوقی که ریاست قوه مقننه را بر عهده دارد بایستی دارای شرایطی باشد تا بتواند این قوه را همگام با دو قوه مجریه و قضائیه به پیش برد .
رهبر معظم انقلاب در طول سالهای گذشته همواره بر تعامل مجلس با دولت و قوه مجریه تاکید کرده اند ، بی شک بخش مهمی از آن چه رهبر عزیز انقلاب در دیدارهای عمومی و خصوصی با نمایندگان بر آن تاکید و اصرار نموده اند متوجه رئیس مجلس می باشد .
در ادامه به وظایف رئیس و هیئت رئیسه مجلس از نگاه رهبر معظم انقلاب می پردازیم .
همیاری و همکاری با دولت
رئیس جمهور به عنوان سکاندار قوه مجریه برای اداره هر چه بهتر کشور نیاز به همیاری مجلس شورای اسلامی دارد ولی آن چه که در سالیان گذشته دیده شد منازعاتی است که همواره تیتر یک رسانه ها و مطبوعات را شکل داده است .
بی شک بخش تقصیر بخش مهمی از این منازعات متوجه دولت بوده و بخش دیگری نیز متوجه مجلس شورای اسلامی ولی آن چه که در این میان مردم به آن توجه می کنند نه منازعات سیاسی که نتیجه این منازعات در ریشه دار شدن مشکلات کشور است .
رئیس مجلس شورای اسلامی می تواند نقش حساس و مهمی در برطرف شدن برخی منازعات ریشه گرفته در سوء تفاهمات ایفا کند .
رهبر انقلاب در اولین دیدار خود با نمایندگان مجلس هشتم بر این موضوع تاکید ویژه کرده و یکی از نقاط مثبت هیات رئیسه مجلس هفتم را حرکت بر مدار همیاری و همکاری با دولت دانستند .
رهبر عزیز انقلاب در این زمینه می فرمایند :« یکى از چیزهایى که من واقعاً باید از برادران مجلس هفتم، بخصوص جناب آقاى دکتر حداد عادل [رئیس مجلس هفتم] تشکر کنم – حالا آن‌چه که در بیرون منعکس است، ممکن است در مواردى جور دیگرى باشد؛ اما ما در متن قضایا بودیم و حرف‌ها را از این طرف و از آن طرف مى‌شنیدیم و تلاش‌ها را می‌دیدیم – این است که حقاً و انصافاً تلاش زیادى در مجلس هفتم می‌شد براى اینکه نگذارند بین دولت و بین مجلس اختلاف به وجود بیاید. واقعاً تلاش و کار می‌شد.
امام خامنه ای اینگونه ادامه دادند :« حالا بعضى از رسانه‌‌ها و مطبوعات و منبردارهاى سیاسى بى‌انصافی‌هایى می‌کنند، لیکن حقیقت قضیه این است؛ اینکه ما می‌دیدیم و مشاهده می‌کردیم. البته از هر دوطرف – هم از طرف مجلس، هم از طرف دولت – واقعاً تلاش می‌شد که همکارى انجام بگیرد. بعضى‌‌ها هم نمی‌خواستند و نمی‌خواهند. باید روى این خیلى تکیه کنید، خیلى بر همکارى با دولت به عنوان یک اصل باید تکیه کنید. دولت مال شماست، متعلق به شماست؛ همان کارى را که شما می‌خواهید انجام بدهید، کمربسته‌ى آن کار قوه‌ى مجریه و دولت است.»
موضع گیری و واکنش سریع در برابر فتنه ها
کشور در دومین سال فعالیت مجلس هشتم با فتنه ای سهمگین مواجه شد . فتنه با سخنان از پیش نوشته شده یکی از سران داخلی فتنه در شبانگاه انتخابات و زمانی که هنوز انتخابات به اتمام نرسیده بود فاز عملی خود را شروع کرد و مسئولان و مردم را در برابر امتحانی بزرگ قرار داد .
در این میان تعداد زیادی از مردم و مسئولان با احساس مسئولیت و تکلیفی که بر گردن آنها بود موضع گیری کرده و زاویه خود را با فتنه گران مشخص کردند .
انتظاری که از رئیس مجلس به عنوان شخصیتی حقوقی که ریاست قوه مقننه را بر عهده دارد این است که در این شرایط حساس موضع گیری کرده و مجلس را به واکنش های سنجیده و سریع در برابر فتنه رهنمون شود .
رهبر معظم انقلاب ۲۹دی ماه سال ۸۸ و در دیدار با اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی می فرمایند :« خوب، حالا در مقابل یک چنین پدیده‌اى[فتنه]، علاج چیست؟ عقل سالم حکم میکند و شرع هم همین را قاطعاً بیان میکند: علاج عبارت است از صراحت در تبیین حق، صراحت در بیان حق. وقتى شما مى‌بینید یک حرکتى به بهانه‌ى انتخابات شروع میشود، بعد یک عامل «دشمن»ى در این فضاى غبارآلوده وارد میدان شد، وقتى مى‌بینید عامل دشمن – که حرف او، شعار او حاکى از مافى‌الضمیر اوست – آمد توى میدان، اینجا باید خط را مشخص کنید، اینجا باید مرز را روشن کنید. همه وظیفه دارند؛ بیشتر از همه، خواص؛ و در میان خواص، بیشتر از همه، آن کسانى که مستمعین بیشترى دارند، شنوندگان بیشترى دارند. »
آنچه روشن است رئیس مجلس به عنوان ریاست مجلسی که مرکب از نمایندگان همه ملت می باشد با موضع گیری صریح و شفاف می تواند بسیاری از مردم را از شبهاتی که فضای فتنه گون به وجود آورده است خارج سازد .
رئیس مجلس باید جلوی هتاکی ها را بگیرد
در جریان حضور رئیس جمهور در مجلس شورای اسلامی دو دوی نمایندگان منظره ای زشت و غیرقابل باور در انظار عمومی به وجود آورد ، رهبر معظم انقلاب با اطلاع از بی حرمتی تعدادی از نمایندگان مجلس هیئت رئیسه و تعدادی از نمایندگان را خواسته و از آنان توضیح خواستند .
در این دیدار رهبر عزیز انقلاب خطاب به علی لاریجانی رئیس مجلس سخنانی ایراد فرمودند که نشان دهنده دیدگاه رهبر فرزانه انقلاب درباب سوالی است که موضوع این نوشتار را تشکیل می دهد .
احمد توکلی نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی گزارشی از این جلسه را در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و به صورت مکتوب منتشر کرد .
رهبر انقلاب در ابتدای جلسه با اشاره به حادثه ای که باعث ناراحتی ایشان شده بود فرمودند : حادثه مجلس هم بنده را به شدت ناراحت کرد و هم به شدت نگران شدم، گاهی اوقات مسائلی پیش می آید که باید از آن به خدا پناه برد، ناراحتی ام به دلیل اهانت به رئیس جمهور بود، شما اهانت کردید به رئیس جمهور، شما می توانید به رئیس جمهور تذکر بدهید، سئوال کنید، استیضاح کنید ولی نمی توانید به هیچ کس توهین کنید، به خصوص به رئیس جمهور، رئیس جمهور یک مقام محترم است در قانون اساسی، نگاه به سابقه بکنید، همیشه روسای جمهور در مجالس مخالفینی داشته اند، کی اینطور توهین کردند به رئیس جمهور؟ این رفتار اهانت آمیز ظلم بود، ناحق بود، گناه بود، نگرانی ام نسبت به مجلس بود، حقیقتا نگران خود مجلس شدم، این چه وضعی است که مجلس که نمونه فضائل مردم معرفی شده است، “دو دو” کند و نگذارد کسی حرفش را بزند.
بنا بر این گزارش رهبر معظم انقلاب ادامه می دهند : من چند بار تاحالا به آقای لاریجانی گفتم که جلوی این کار را بگیرد، “دو دو” یعنی چه؟ همین مانده که یقه یکدیگر را بگیریم و بر سر و کله هم بزنیم مثل برخی کشورهای دنیا، من جدا نگران شدم، چیکار کنیم؟ علنی بگوییم که مجلس ظلم کرد و خلاف عدل کرد و گرفتار رذیلت شد، آن وقت مردم دلسرد می شوند و در انتخابات شرکت نمی کنند، اگر مجلس بخواهد به سمتی برود که کسی حرفش را نتواند بزند، خواه رئیس جمهور باشد یا هرکس دیگری، حرفش را نتواند بزند، چه خواهد شد؟
رهبر انقلاب ادامه دادند : این حادثه بسیار کار بدی بود، حادثه بدی بود، این را باید علاج کنید، بنده از آقای لاریجانی و معاونانش و نواب رئیس، گله دارم، دیروز وقتی “دو دو” کردند، آقای لاریجانی باید صبحت آقای رئیس جمهور را متوقف می کرد و به جماعت اقلیتی که دو-دو می کردند، حمله می کرد، اینها مجلس را جلوی مردم بی آبرو می کند، اینها که “دو-دو” می کنند از نظر تعداد اقلیت هستند، باید به اینها حمله می کردید، این اقلیت را به مردم معرفی کنید، باید آقای لاریجانی حمله می کرد به آنها»
سخنان و گلایه های رهبر عزیز انقلاب خطاب به نمایندگان و بخصوص رئیس مجلس شورای اسلامی نشان دهنده این واقعیت است که رئیس قوه مقنه بایستی با ایجاد تعادل در مجلس از اقدامات ناهنجار و غیر قانونی جلوگیری کنند .
سوال و استیضاح وزرا و حتی رئیس جمهور حق نمایندگان مجلس است ولی از منظر رهبر معظم انقلاب احقاق این حق قانونی نباید منجر به توهین نمایندگان مجلس به رئیس جمهور و مقاماتی شود که در مجلس برای پاسخگویی حاضر شده اند .
توصیه به تمکین در برابر قانون
در اوج دوران اصلاحات زمانی که قوه قضائیه با تعدادی از نمایندگان قانون شکن برخورد کرد محمد رضا خاتمی به عنوان نائب رئیس مجلس از رهبر معظم انقلاب خواستند در این زمینه مداخله کنند .
رهبر معظم انقلاب در پاسخ به محمد رضا خاتمی بر این نکته تاکید کردند که :« اینجانب نمایندگان محترم مجلس و نیز مسئولان محترم قوه‌ى قضائیه را به پیمودن راههاى قانونى و تمکین در برابر قانون دعوت میکنم و از مجادله‌ى بیهوده در امرى که مجراى قانونى آن مشخص است، برحذر میدارم. اختلاف و جنجال بویژه در محضر افکار عمومى ملت عزیز که براى رفع مشکلات خود چشم به شماها و دیگر مسئولان قواى سه‌گانه دوخته است، کارى بر خلاف مصالح ملى و در نزد خدا و مردم ناپسندیده است. وظیفه‌ى همه‌ى شما این است که در هر مسئولیتى هستید به فکر رفع مشکلات مردم باشید.»
رهبر انقلاب همواره بر حرکت در مدار قانون تاکید و اصرار داشته اند ، چه زمانی که دولت اصلاحات بر روی کار بود و چه در دوره اخیر ، فتنه ۸۸این موضوع را به خوبی اثبات کرد که رهبر انقلاب هرگز عدول از قانون را از هیچ شخصیت حقیقی و حقوقی بر نمی تابند چه این شخصیت رئیس جمهور باشد و چه رئیس مجلس شورای اسلامی .
از این رو هیئت رئیسه مجلس بایستی همواره بر مدار قانون حرکت کند چرا که بیشتر منازعات سیاسی و مناقشات کشور ریشه در بی قانونی داشته و دارد .

محمد مسیح حسینی