جدیدترین خبرها در حوزه فرهنگی خبر از ساخت سریال چ مثل چمران به کارگردانی حاتمی کیا میدهد.حاتمی کیا که در پرونده خود فیلمهایی مانند آژانس شیشه ای وبه نام پدر را دارد گویا این بار هم دوباره به ژانر دفاع مقدس بازگشته وسعی دارد به زندگی یکی از قهرمانان ۸سال دفاع مقدس یعنی شهید مصطفی چمران بپردازد.
«چ مثل چمران» که کار پیش تولید آن از چند روز پیش در کرمانشاه شروع شده ، یکی از آن فیلمهایی است که می توان آن را ادامه سریالهایی همچون شوق پرواز دانست.چرا که این سریال هم به تعبیری سعی دارد فراز وفرودهای زندگی یک اسطوره ملی را به تصویر بکشد.
دراین بین در حالی تصمیم به ساخت این سریالها گرفته شده که بسیاری از کارشناسان بر لزوم ادامه این حرکت برای تداوم هویت سازی بومی اشاره می کنند.آن چنان که محمد معینی،روانشناس واستاد دانشگاه نسبت به این مسئله به این موضوع اشاره دارد که ساخت سریالهای این چنینی در صورت نگاه واقع بینانه می تواند به عنوان یک عنصر مهم هویت ساز براساس معیارهای ملی مبدل شود.موضوعی که در چندین سال اخیر آن گونه که باید در رسانه ملی مورد توجه قرار نگرفته وبه همین علت در حوزه فرهنگ سازی بومی از طریق رسانه ضعیف بوده ایم.
این استاد دانشگاه همچنین به این مسئله اشاره دارد که جوانان امروزه ما تشنه هویت هستند واین تشنگی باید به صورتی صحیح رفع شود در غیر این صورت تبعات خاص خود را خواهد داشت.
معینی همچنین درباره تبعات این مسئله می گوید:در شرایط فعلی رسانه های غربی به صورت شبانه روزی به دنبال ایجاد شرایطی هستند که بتوانند اسطوره های فرهنگی خود را که برپایه افکار اومانیستی شکل گرفته به گونه ای به تصویر بکشند که مخاطب آنها به ویژه در جهان سوم خیلی راحت آن را جایگزین اسطوره های خود کند.دراین بین هنگامی که این اسطوره ها به قهرمانان این نوجوانان در فضای مجازی تبدیل شدند به تدریج رفتار وعقاید آنها هم در نوع فکر کردن وزاویه دید این قشر از جوامع تاثیر گذار خواهد بود که این موضوع آرام آرام سلطه فرهنگی را به دنبال خواهد داشت.
صحبتهای این پژوهشگر حوزه روانشناسی در حالی بیان می شود که ما هر روزه شاهد شکل گیری یک کاراکتر سوپر قهرمان جدید در فیلمهای هالیوودی هستیم.کاراکترهایی که به تعبیر این تولیدات رسانه ای،هیچ کس نمی تواند در مقابل آنها ایستادگی کند وآنها با تکیه برقدرتهای انسانی خود تمام دشمنان غرب را شکست می دهند.
محمد معینی در این باره به شواهد روان پژوهانه ای اشاره می کند که نشان از تاثیر قابل توجه این کاراکترها که در قالب فیلمهای پرزرق وبرق هالیوودی به خورد مخاطب داده می شود دارد.
از سوی دیگر به عقیده این روانشناس،وقتی که رسانه های غربی به دنبال ایجاد سلطه فرهنگی در ذهن تخیل پرور قشر جوان هستند باید رسانه های داخلی خیلی زودتر از اینها دست به کار شوند و شخصیتهایی که رنگ و بوی بومی دارند را به مخاطب خود به ویژه قشر جوان معرفی کنند.
دراین میان نکته ای که به صورت قابل توجهی باید به آن توجه خاصی داشت این موضوع است که
پتانسیل فعلی وتاریخی جامعه ایران دراین زمینه بسیار بالا به نظر می رسد.چرا که اگر نگاهی به برخی سوپر قهرمانان هالیوودی داشته باشیم ویا حتی دیگر افرادی که فیلمهایی در سینمای هالیوود درباره آنها تولید شده نگاهی بیاندازیم متوجه این نکته خواهیم شد که این بخش عمده ای ساختار کاراکترهای این شخصیتها ساخته ذهن کارگردان ویا نویسنده این فیلمها است ودرواقع پشتوانه حقیقی این کاراکترها درحد قابل توجهی نیست.اما با نگاهی به پشتوانه حماسی ایران متوجه این مسئله می شویم که تنها خود دفاع مقدس مملو از اسطوره هایی است که زندگی هر کدام به تنهایی قابلیت یک فیلم ویاسریال جامعه پسند را دارد.
محمد معینی دراین باره هم بر این مسئله تاکید دارد که باید هر چه زودتر با در نظر گرفتن تمام پتانسیلها تولیدات فراوان وبا کیفیتی دراین زمینه داشت تا مخاطبان جوان هم از محصولات رسانه ای بومی استفاده کنند وهم با هویت بومی خود آشنا شوند.البته به تعبیر معینی نباید شرایط به گونه ای باشد که تنها بار محتوایی این سریال آن هم به صورت ثقیلی در نظر گرفته شود بلکه باید به بحث جذاب سازی شکلی آن هم توجه کرد .چرا که فضای شکلی وجذابیت این سریالها از لحاظ روانی تاثیر متفاوتی برای رساندن پیام به مخاطب دارد.
رضافرخی