سوال کردیم، قضاوت کنید
بی شک سعید مشرفشاه نام آشناترین چهره ی این روزهای موسیقی رفسنجان است و به جرأت می توان گفت جشنواره، کنسرت و همه ی رویدادهای موسیقیایی در رفسنجان بدون او شکل نگرفته یا نمی گیرد.
به گزارش “خانه خشتی“، بی شک سعید مشرفشاه نام آشناترین چهره ی این روزهای موسیقی رفسنجان است و به جرأت می توان گفت جشنواره، کنسرت و همه ی رویدادهای موسیقیایی در رفسنجان بدون او شکل نگرفته یا نمی گیرد.
وی تاکنون دبیر جشنواره های متعدد موسیقی شهرستان و استان بوده است و برگزار کننده ی کنسرت های بزرگ شهر (سالار عقیلی، احسان خواجه امیری و کنسرت های بومی چاوش، دلنوا، اکران و …) میباشد.
پاسخ به بعضی سئوالات ما را بر آن داشت تا بیشتر با او آشنا شویم و خوشبختانه او بدون لحظه ای تردید دعوتمان را پذیرفت و گفتگو آغاز شد.
*سعید مشرف شاه براستی کیست؟
تاریخ تولد من در شناسنامه ۱۳۵۱ است اما در واقع در سال ۶۵ و با شروع فعالیت موسیقیایی ام متولد شدم؛ من و خیلی های دیگر با سرود های آقای محمود رضا تقی پور پا به عرصه ی هنر گذاشتیم ولی به واقع آموزش ساز (سنتور) را از سال ۶۶ نزد محمد علی نویدی آغاز کردم و در سال های بعد به صورت جدی تر و زیر نظر اساتید فن آقایان مسعود رضایی نژاد (رئیس هنرستان موسیقی اصفهان)، حمید ایلاقی، رضا شفیعیان، پشنگ کامکار، پرویز مشکاتیان، مسعود رحیمی و… ادامه دادم.
سال ۷۷ مجوز اولین آموزشگاه آزاد موسیقی استان کرمان با نام هزاردستان را گرفتم و مشغول بکار شدم؛ تاکنون بیش از هزاران علاقمند در آنجا زیر نظر خبره ترین اساتید داخل شهر و استان کرمان آموزش دیده اند؛ که بسیاری از آن ها امروز سرپرست یک گروه هستند از جمله سید محمد حسینی (بیداد)، فریبا حاتمی (پرنیان بانوان)، سوفیا فدایی (غوغا) عباس عبادللهی (عشاق)، امیر اشرف الدینی (چاوش)، محمد کامرانی ( داژیار) و …
گروه موسیقی سنتی دلنوا را هم در همان سال ها با هدف شرکت در جشن ها، جشنواره ها و مسابقات به سرپرستی خودم تشکیل دادم و تا به امروز توانسته ایم به همراه گروه در جشنواره های متعدد رتبه های خوبی بیاوریم و حرفی برای گفتن داشته باشیم طوری که در سال ۸۹ به عنوان یکی از نمایندگان ایران در اکسپوی خارجی چین (این اکسپو بارزترین و مهمترین رویداد هنری جهان است) حضور یافتیم و در سال ۹۰ به عنوان تنها نماینده ی موسیقی سنتی استان کرمان در جشنواره ی فجر شرکت کردیم و البته از سال ۸۸ تاکنون بطور مداوم جشنواره های موسیقی شهرستان و استان را برگزار کرده ایم و به همراهی گروهم تاکنون بیش از سی قطعه آهنگ ساخته و تنظیم شده است.
*با این اوصاف سعید مشرف را باید چه بشناسیم؟ نوازنده؟ آهنگ ساز؟ دبیر جشنواره؟ کنسرت گزار؟ مؤسس آموزشگاه؟
امیدوارم تنها مرا به عنوان آدم خوبی بشناسند.
*لطفاً در خصوص چگونگی برگزاری این جشنواره ها توضیح دهید؟
ریشه این جشنواره از سال ۸۸ با همفکری محمود رضا تقی پور گذاشته شد؛ در ابتدا قرار بود جشنواره استانی برگزار کنیم که به دلایلی این اتفاق نیفتاد اما توانستیم جشنواره ی شهرستان را با نام آوای کویر برگزار کنیم و سال ۸۹ جشنواره ی دوم که حتی تحت تأثیر این موفقیت آقای شهرام ابو عامری (مسئول انجمن موسیقی کرمان) پیشنهاد دادند جشنواره ای با نام جشنواره ی موسیقی استانی در مس سرچشمه برگزار شود (البته بدون رقابت و فقط به منظور اجرا). پس از آن هم به اداره ی کل پیشنهاد دادیم اینک که جشنواره ها را در شهرستان به این شکل موفق برگزار کرده ایم امسال در خود استان و به صورت رقابتی برگزار کنیم؛ بنابراین سال ۹۰ اولین جشنواره ی رقابتی آوای کویر برگزار شد سال ۹۱ و ۹۲ هم به همین ترتیب (البته سال ۹۲ بدلیل مشکلاتی که بین مس و اداره کل پیش آمد، مس خودش این جشنواره را مستقل برگزار کرد بنابراین نام آن به آوای مس تغییر داده شد). سال ۹۳ به ادارهی کل پیشنهاد دادیم که می خواهیم امسال جشنواره ی موسیقی را در همه شهرهای استان برگزار کنیم که خدا را شکر مورد استقبال قرار گرفت؛ بنابراین قرار شد هفت جشنواره ی شهرستانی و یک جشنواره ی استانی با همان نام آوای کویر برگزار کنیم که پس از موافقت ها جشنواره از انار شروع شد و سپس در راور، بم، سیرجان، بافت، رفسنجان و شهر کرمان بدون هیچ مشکلی ادامه یافت اما جشنواره ی استانی چون هزینهبرتر بود (باید داوری می شد، و جایزه می دادند و…) بنابراین یک جلسه بین سید علی میرافضلی (نماینده ی مس سرچشمه)، فلاح (مدیر کل اداره ی فرهنگ ارشاد اسلامی کرمان)، اسماعیلی (نماینده ی فرمانداری رفسنجان) گذاشته شد تا یک تفاهم نامه امضا کنند و طبق آن هزینه ها داده شود البته این پروسه سه ماه به طول انجامید و طی آن قرار شد برای برگزاری هفت جشنواره شهرستانی و یک جشنواره ی استانی مبلغ صد و ده میلیون تومان پرداخت کنند که از این صد و ده میلیون، سی میلیون آن را اداره ی کل، بیست میلیون فرمانداری و شصت میلیون تومان هم مس متقبل شد.
در مورد تغییر نام آوای کویر به آوای مس باید بگویم چون از اول اسم جشنواره آوای کویر بود سال ۹۳ را هم به همین نام برگزار کردیم ولی چون مس و کرمان هر دو متولی شدند قرار شد هر دو نام نوشته شوند و در لوح ها هم این تغییرات اعمال؛ و بالأخره جشنواره برگزار شد؛ امّا هیچ کس بعد از برگزاری مراسم پولی پرداخت نکرد (در سال پیش چون مس خودش متولی بود هزینه ها را پرداخت می کرد اما امسال چون سه متولی داشتیم و تقسیم هزینه ها صورت می گرفت کار به خودی خود سخت تر شد و همچنین برگزاری اختتامیه در خانه شهر کرمان نیز دلخوری هایی را ایجاد کرد که یکی دیگر از دلایل به موقع پرداخت نکردن پول شد) بنابراین مجبور شدیم در بخش اهدای جوایز فقط به ارائه یک کارت اکتفا کنیم تا هزینه ها داده شود و بعد بتوانیم هدایا را بدهیم؛ در این بین حتی جوایز تک نوازها، داوران تهران، چاپخانه ها و… را از اشخاص دیگر گرفتیم و پرداخت کردیم؛ جوایز نفرات اول، دوم، سوم گروهی ماند که همچنان منتظریم بقیه ی پول ها، طبق قرارداد داده شود؛ باور کنید تاکنون از کل آن صد و ده میلیون تنها هشت میلیون توسط اداره ی کل و ده میلیون توسط مس داده شده است.
*پس تکلیف زحماتی که این گروه ها یا اشخاص کشیدهاند چه می شود به هر حال آنها هم هزینه هایی برای تمرین و… متحمل شده اند؟
کاملاً درست است. اما چاره چیست؟ باید صبر کنیم تا هزینه ها پرداخت و جوایز داده شوند. جالب است ما جشنواره را با نام آوای مس و کرمان برگزار و هزینه ها را هم در حد توان از جیب پرداخت کردیم اما تنها حرف و حدیث شنیدیم؛ مثلاً دوستانی بودند که اعتراض کردند چرا آنها را برای داوری نبردهاند؟ وقتی هزینه ای پرداخت نشده ما مجبوریم از داورانی دعوت کنیم که از اول پولشان را نخواهند و بتوانند صبور باشند. در اینجا باید خواهش کنم اگر شبهه ای ایجاد می شود سئوال کنند بعد قضاوت نه اینکه تنها بهتان بزنند.
*چرا قبل از اینکه جشنواره گذاشته شود، هزینه ها پرداخت نمی شوند تا این مشکلات پیش نیاید (جز این است که وقتی فعالین در عرصه های مختلف هنری میبینند در جشنواره ها جوایزشان داده نمیشود دلسرد می شوند و دیگر رغبتی به ادامه و حضور مجدد ندارند)؟
بله کاملاً موافقم، این دلسردی ها گاهی برای خود من هم پیش می آید اما من نباید به این سئوال جواب بدهم.
*چرا دبیر جشنواره ها تاکنون فقط سعید مشرف شاه بوده است آیا فرد متخصص تری نیست؟
حتماً فرد لایق تر، باسواد و با تجربه تر هم وجود دارد اما چون من از ابتدا خودم پیگیر این مهم شدم سزاوار نیست حالا که جشنواره روی غلطک افتاده بخواهیم آن را دست دیگری بدهیم که اصلاً در بطن کار نبوده است و نمی داند اهداف جشنواره در واقع چیست و فقط دنبال ثمره ی کار است و کسانی که اعتراض دارند به این امر در واقع خودشان نمی خواهند فعالیتی بکنند و گناه کم کاریشان را گردن من می اندازند و حتی میخواهند که چون آنها فعالیتی نکنم؛ اما من کارم را دوست دارم و با عشق انجام می دهم و سعی می کنم به جای ناراحت شدن از قضاوت ها، فقط از حاشیه ها دوری کنم و تمام تلاش و تمرکزم را روی کیفیت کار بعدی ام بگذارم؛ و اگر قرار باشد نباشم ترجیح می دهم کسی مسئول این کار باشد که در این مدت همراهمان بوده است و برای جشنواره ها زحمت کشیده باشد.
* چرا امروزه بین اهالی موسیقی چند دستگی وجود دارد؟
در گذشته مسائل مالی مفهومی نداشتند و همه برای دلشان و از روی عشق و علاقه کار می کردند اما در حال حاضر به خصوص در شهرهایی مثل کرمان، سیرجان و رفسنجان که موسیقی تخصصی تر دنبال می شود و بحث اعتبار و مادیات وسط است همه خود را صاحب نظر می دانند و می خواهند متولی باشد؛ اشکالی ندارد اما به شرط آن که یکدست شوند و برای انجام هر کاری کمک کنند؛ نه اینکه منتظر باشند تمام زحمات را کس دیگری بکشد و بعد آن ها را به عنوان دبیر جشنواره معرفی کند.
*چکار کنیم که مشکلات حل شوند؟
اگر همکاری، همدلی و همراهی باشد مشکلات به خودی خود حل می شوند.
*چرا با وجود اساتیدی که در زمینه های مختلف موسیقی در رفسنجان (در انواع سازها) داریم، مربی از کرمان می آید؟
دلیل آن این است که سطح کاری ما با استان یکی شود یعنی در واقع بتوانیم همان اساتیدی را که در کرمان اسم و آوازه دارند اینجا هم داشته باشیم و هنرجویانمان را با دانش آنها هم آموزش دهیم؛ سطح علمی و روش تدریس هر کس متفاوت است مثلاً بعضی از اساتید ویلون ایرانی درس می دهند و دیگری کلاسیک (بین الملل)، این ها دو مبحث تخصص متفاوت اند و تنگ نظری است که بخواهیم به این موضوع جور دیگر بنگریم؛ آیا این چیز بدی است که بخواهیم نشان دهیم رفسنجان چیزی از مرکز استان کم ندارد؟!
*آیا براستی سنگ اندازی در عرصه ی موسیقی زیاد است؟
تعداد گروه ها هر روز در حال زیاد شدن است و در حال حاضر حدود بیست گروه پاپ، کلاسیک، سنتی، آواز جمعی و… داریم که هر کدام نسبت به دیگری بهتر کار می کنند و توانایی برگزاری کنسرتِ هنری و فاخر را در آینده ی نزدیک در رفسنجان و دیگر شهرهای استان دارند؛ پس مطمئناً یا سنگ اندازی نمیشود و یا تأثیر آن چنانی ندارد.
*چرا با وجود گروه های خوبی که در رفسنجان است از آن ها در مراسم و جشن ها استفاده نمی شود؟
البته این گروه ها تاکنون در جشن ها اجرای برنامه داشته اند اما برای اجرای کنسرت در شهر و شهرهای دیگر باید در ابتدا مؤسسه ی ذیربطی تأسیس میشد تا بتواند در این زمینه از این گروه ها حمایت کند که خوشبختانه در رفسنجان این مؤسسه تشکیل شده و روز به روز هم به کیفیت کارش می افزاید بنابراین می توان امید داشت که این اتفاق در آینده نزدیک روی دهد، البته لازم به ذکر است که ارگان های دولتی کارهای هنریشان را به مؤسسات ذیربط که سابقه و تجربه دارند واگذار کنند تا علاوه بر این که کار بهتر و تخصصی تر و با هزینه ی کمتری برایشان انجام شود؛ مؤسسه نیز بتواند از این راه کسب درآمد کند زیرا بخش عمدهی هزینه هایش را باید از همین کنسرت های هنرمندان ( شهرستانی، استانی، کشوری) تأمین کند.
*با این اوصاف محیط را برای فعالیت در زمینه موسیقی سالم می دانید؟
اگر چه تنوع بیشتر شده و مشکلات اضافه امّا باز هم از قبل بهتر است.
*کسی که علاقمند است بهتر است از کجا شروع کند تحصیلات آکادمیک را ترجیح می دهید یا تجربه را؟
به قول بهمن رجبی (موسیقدان) مدرک تحصیلی در هنر مثل قندچین در خیاطی است یعنی شکل قیچی دارد اما برش نه؛ بنابراین من پیشنهاد می کنم هر دو را در کنار هم دنبال کنند.
*علت موفقیت خودتان را چه میدانید و چگونه این مشکلات را پشت سر گذاشته اید؟
علاقه، علاقه، علاقه و باز هم علاقه؛ در جواب بخش دوم سؤالتان هم باید بگویم پوستم کلفت بوده است (باخنده)
*شهرت چقدر برایتان مهم است؟
بیش از شهرت، حرمت برایم مهم است و دوست دارم همواره حرمت ها نگه داشته شوند.
*برنامه تان در آینده چیست؟
در حال آماده سازی یک کنسرت و جشن برای تولد حضرت علی (ع) و عید مبعث هستیم.
*راستی چرا برای سالار عقیلی اینقدر هزینه شد؟
وقتی برای اولین بار می خواهد در شهرمان کنسرتی برگزار شود در واقع چون این کنسرت اعتباری می شود برای شهرمان تا بقیه ی هنرمندان راحت تر دعوتمان را بپذیرند باید تمام سعی مان را میکردیم که بهترین شود؛ مثلاً اگر به احسان خواجه امیری استناد نمی کردیم که سالار عقیلی پیش از او آمده و راضی هم بوده است؛ هرگز نمی پذیرفت در یک شهرستان کنسرت بگذارد؛ همچنین باید اضافه کنم که چون پرواز ایشان صبح روز بعد از کنسرت بود بنابراین مجبور بودیم برنامه ی نهار داشته باشیم و همچنین میخواستیم از عواملی که برای اجرای کنسرت زحمت کشیده بودند (حدود سی نفر) قدردانی کنیم؛ بنابراین به ماهان رفتیم و در واقع با یک تیر دو نشان زدیم.
*چرا هزینه بلیط کنسرت ها زیاد بوده است؟
در واقع این چنین نیست، گروه خواجه امیری که کلاً مبلغ کنسرتگزاری اش در کل کشور ثابت است و با توجه به برآورد کل هزینههای دیگر (صدابرداری، نور سالن، هزینه های دیگر چون خورد و خوراک و رفت و آمد و…) با توجه به تعداد صندلی ها این مبلغ تعیین شد؛ در مورد سالار عقیلی نیز توضیح دادم چون اولین کنسرت در شهر بود باید هزینه می شد تا دهن پر کن باشد و کلیهی این هزینه ها هم صرف کیفیت کار (تهیه لباس فرم، بلیط اینترنتی و…) شد تا بتوانیم مطابق با کنسرت های برج میلاد تهران برنامه را برگزار کنیم؛ همانطور که می دانید رضایت همگان را نیز در پی داشت.
*چرا سعید مشرف شاه اجازه ی پخش تبلیغات در کنسرتها و یا جشنواره هایی که برگزار میکند را نمیدهد؟
اولاً در کنسرت ها این مدیر برنامه هاست که تصمیم می گیرد و می گوید بابت هر تبلیغی که می خواهد انجام شود باید پول پرداخت کنند؛ در جشنواره ها هم که واضح است اولاً جایی برای تبلیغات از کسی یا کاری نیست؛ در ثانی اگر هم قرار است کسی تبلیغ کند باید با اجازه ی مسئول جشنواره انجام شود (خصوصاً اگر هزینه های جشنواره را هم شخصاً پرداخت کرده باشد)، ولی متأسفانه بعضی ها همواره دنبال سو استفاده کردن هستند و توجهای به این امر نمی کنند.
*سخن پایانی
از حضور چند نفر خیلی خوشحالم؛ حضور دکتر تقوی در اداره ارشاد، حضور دکتر دهقان در دانشگاه ولی عصر (عج)، حضور دکتر ارسلان در فرمانداری و حضور آقای هاشمی در دانشگاه آزاد اسلامی و تشکر می کنم از هنرمندانی که شناخته شده هستند و بدون حضور آنها هیچ کدام از این برنامه های فرهنگی برگزار نمیشد. باید اضافه کنم اگر تاکنون برگزاری جشنواره ها که با حضور بیش از دو هزار بیننده و تنها در یک روز انجام شده، به دلیل همراهی و همکاری هنرمندان، مسئولان و همشهریان است بنابراین از همه می خواهم که همواره مثبت اندیش باشند و سعی کنیم به رشد موسیقی فاخر کمک کنیم.
گفتگو: بهناز حسینی نوه
