به گزارش “خانه خشتی” به نقل از زنان کویر ، سی ام آذرماه، آخرین شب پاییز در ایران باستان به یلدا نام گذاری شده است. یلدا یک واژه سریانی به معنای میلاد و تولد است. صاحب نظران معتقدند که شب یلدا به این دلیل با این نام شناخته شده است و به عنوان شب تولد از آن یاد می شود که در این شب جشن میلاد مسیح است آن ها معتقدند در بیست و پنجم دسامبر، جشن ظهور میترا بوده است که ایزدیان در قرن چهارم میلادی آن را تولد میترا قرار دادند و مراسماتی به این شکل برگزار می کردند.
یلدا تولد نور و خورشی در پس سیاهی طولانی
اما ایرانیان باستان اعتقادشان بر این بود که این شب در حقیقت طولانی ترین شب سال و بعد هم میلاد نور و خورشید است بنابراین اگر این شب را به عنوان یلدا نامیده اند به این دلیل است که تولد نور و خورشید در پس این سیاهی طولانی اتفاق افتاده است.
ایرانیان در این شب با روشن نگاه داشتن آتش خود را به عنوان یکی از یاوران ایزد مهر می دانستند تا از این طریق ایزد مهر بتواند بر سردی و تاریکی که آن را از خصوصیات اهریمن می دانستند پیروز شود.
شب یلدا با نام دیگری به عنوان ” شب چله ” نیز آشناست.«چله» همان «چهل» فارسی است. پیشینیان زمستان را باتوجه به سردی هوا به دو چله تقسیم می کردند و در پایان هر چله جشنی برگزار می کردند که با گرما و آتش در ارتباط باشد یکی جشن سده و دریگری همان چهارشنبه سوری که به پیشواز سال نو می رفتند.
سید محمد علی گلاب زاده پژوهشگر و کرمان شناس کرمانی در این خصوص در گفتگو با زنان کویر گفت: جالب است بدانید که بسیاری از شاعران از جمله سنایی، سعدی، حافظ و … به کرات در اشعار خود از یلدا نام برده اند، شاید کمتر شاعری را داشته باشیم که از این واژه در اشعار خود استفاده نکرده باشد چرا که خود واژه یلدا و تداعی کم و کیف آن زیبایی خاصی می تواند به شعر و ادبیات دهد و همیشه از این واژه چه در نظم و چه در نثر به نیکویی استفاده شده است.
خواندن شاهنامه و داستان های حماسی مراسماتی از زرتشتیان در شب یلدا
وی با اشاره به عقاید و مراسمات زرتشتیان باستان ادامه داد: در خانواده های زرتشتیان قدیم که این مراسم را به حرمت می گذارند خواندن شاهنامه و یا داستان های حماسی از این دست به عنوان یک سنت مطرح است.
خانواده ها معمولا در این شب دور هم جمع می شوند و با تفالی به دیوان حافظ و خواندن اشعار شاهنامه و بیان داستان هایی از روزگاران کذشته و خوردن میوجات و تنقلات سعی می کنند تا این شب را سپری کنند.
گلاب زاده خوردن هندوانه به عنوان یکی از باورهای ایرانیان در این شب دانست و بیان داشت: مردم اعتقاد دارند اگر در چنین شبی هندوانه بخورند تا در تابستان بدنشان مقاومت بیشتری در برابر گرما خواهند داشت لذا یکی از میوه هایی که خانواده ها خود را موظف می دانند تا از آن استفاده کنند هندوانه است.
گنج قارونی که شب یلدا سوار بر شتر از درب خانه ها عبور می کرد
این کرمان شناس ادامه داد: باوری که مردم کرمان در شب یلدا داشتند این بود در شب یلدا گنج قارون سوار بر شتری از در خانه ها عبور می کند و قرعه ی شانس به نام هر کس افتاد این کاروان در آنجا مستقر می شود و آن گنج را برای آن خانواده می فرستد بنابراین پایبند بودند که شب یلدا تا سپیده بیدار باشند؛ تا اگر این کاروان آمد و گنج قارون به همراهشان بود و بر درب خانه آنها ایستاد آنها بی نصیب از این گنج نشوند.
به هر حال شب یلدا میراثی از گذشتگان است که با آداب و رسوم نهفته در دل خود می کوشد تا که خانواده ها دور هم جمع شوند و دیداری داشته باشند و مفارقتها و دوری ها یی را که متاسفانه امروز به عنوان یک اصل بوجود آمده از میان برداشته شود و این همان صله ی رحمی است که در اسلام به آن تاکید شده تا در این شب مورد عنایت واقع شود و از محجوری و دوری خانواده ها نسبت به یکدیگر جلوگیری به عمل آید.
گزارش از: اعظم پسند
انتهای پیام/