به گزارش ” خانه خشتی” : پس پایان نشست ایران با کشورهای ۱+۵ و در شرایطی که تمهیدات برای برگزاری نشست کارسناسان در حال آماده سازی است می توان با نگاهی عمیق تر به بررسی و ارزیابی پیشنهادهای گروه ۱+۵ در گفتگوهای مسکو نشست.
جمهوری اسلامی ایران در حالی وارد نشست مسکو شد که تصریح می کرد که اولا پیمان ان پی تی به عنوان سند پایه واصلی وچهارچوبی برای مذاکرات بغداد باشد و ثانیا مذاکرات “مرحله به مرحله” به پیش برده شود. ایران دراین باره بر ویژگی های مهم گامهای متقابل تاکید داشت :
۱- همسنخ بودن گام هایی که دو طرف قرار است بردارند
یعنی اگرایران قراراست اقدامی حقوقی انجام دهد طرف مقابل نیز به همین شکل واگرقرار است اقدامی فنی انجام دهد طرف مقابل هم گامی از همین سنخ بردارد .
۲- متوازن بودن یعنی اگر اقدام ایران اهمیتی زیاد دارد اقدام طرف مقابل نیز به همان اندازه مهم باشد.
۳- هم زمان باشد یعنی هر دو طرف می توانند با هماهنگی هم اقدام های توافق شده را بصورت هم زمان انجام دهند تا نگرانی برای طرف مقابل در باره بدقولی ها و خلف وعده پیش نیاید .
شفاف سازی سیاست ها در مسکو
بالاخره مذاکرات مسکو در شرایطی که هنوز در باره جزئیات دیدگاه های دو طرف توافقی حاصل نشده بود آغاز شد طرح گروه ۱+۵ به دلایل ضعف محتوایی ، نادیده گرفتن واقعیت های موجود ودرنهایت بخاطریکجانبه بودن نتوانست راه جدیدی برای رسیدن به تفاهم دو جانبه ایجاد کند.
برخی گزاره ها در پیشنهاد ۱+۵ نادرست، برخی مبهم، برخی برخلاف اسناد بین المللی و برخی غیرمنطبق با واقعیت ها است. بطور کلی می توان گفت طرح پیشنهادی ۱+،۵ اشکالات شکلی و محتوایی متعددی دارد که به مهم ترین انها در اینجا اشاره می شود:
الف: اشکالات ساختاری پیشنهاد ۱+۵
۱- برخی اقدامات درخواستی ازایران دارای ابعاد نامشخص است.
از جمله پیشنهاد ها برای سه مرحله درنظر گرفته شده که اصولا درمرحله دوم و سوم ، رویکرد به گذشته غیرمنطقی وغیرواقع بینانه بوده در نتیجه غیر قابل قبول برای طرف ایران شده است .
۲- اقدامات متقابل ۱+۵، کلی و مبهم است. به عنوان نمونه مشخص نیست که توصیه برای تامین اورانیوم مورد نیاز راکتور تهران دقیقا چگونه و توسط چه نهاد یا کشوری اجرا می شود .
۳- پیشنهاد ۱+۵، فاقد زمان‌بندی است. مانند توقف غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد مشخص نیست ازچه زمانی برای چه مدتی درنظرگرفته اند
ب: اشکالات محتوایی پیشنهاد ۱+۵
۱- درخواست ”توقف غنی‌سازی ۲۰ درصد“ به معنی محروم سازی مردم ایران از حقوق خود بوده و بر خلاف اسناد بین المللی از جمله اسناد زیر است.
الف: ماده چهارم پیمان ان پی تی
ب: اسناد کنفرانسهای بازنگری معاهده ان پی تی در سالهای ۲۰۰۰ و۲۰۱۰
پ: اسناد پایانی نشست ویژه مجمع عمومی ملل متحد درباره خلع سلاح
ت: اسناد جنبش عدم تعهد
ث: اسناد گروه ۷۷
ج: اسناد سازمان همکاری‌های اسلامی
۲- درخواست توقف غنی سازی ۲۰ درصد برخلاف رویه های بین المللی از جمله رویه های زیراست:
الف: رویه ناشی ازاجرای ان پی تی در طول چند دهه گذشته
ب: عدم اعتراض به چرخه سوخت هسته ای و غنی سازی کشورهایی مانند برزیل، آرژانتین و ژاپن و . . . حتی از سوی کشورهای گروه ۱+۵
ایران می گوید برای توسعه فعالیت های هسته ای صلح آمیزخود درچارچوب پیمان ان پی تی و مقررات آژانس تأمین سوخت رآکتورهای تحقیقاتی ازجمله رآکتور تحقیقاتی تهران برای مصارف پزشکی یک میلیون بیمار به اورانیوم غنی سازی شده در سطح ۲۰ درصد نیاز دارد
عدم فروش سوخت مورد نیاز رآکتورتحقیقاتی تهران از سوی کشورهای دارنده این فناوری در سال ۱۳۹۰ وهمچنین نپذیرفتن چارچوب پیشنهاد شده ازسوی یکی از اعضای ۱+۵ برای مبادله سوخت (بیانیه تهران) از سوی این گروه ایران را ترغیب کرد که از دو سال پیش زیر نظر آزانس بین المللی انرژی هسته ای، سوخت مورد نیازراتور تحقیقاتی تهران را تامین کند.
۳- درخواست غیر منطقی تعطیلی سایت فردو
درخواست «توقف تمام فعالیت ها در فردو شامل غنی سازی ۵ درصد و ۲۰ درصد و نصب سانتریفیوژهای اضافی و اجزای سانتریفیوژ» به استناد کدام قانون و با چه منطقی باید انجام شود ؟
مگر کشورهای غربی نمی گویند نگران فعالیت هایی هستند که ادعا می کنند ایران بصورت مخفیانه انجام می دهد؟ سایت فردوکه به تائید بازرسان آژانس ۲۴ ساعته زیرنظرقراردارد وتمام فعالیت های غنی سازی ان ثبت می شود . پس نگرانی بابت چیست؟ ضمن انکه فعالیت های غنی سازی ۵ درصد، نصب سانتریفیوژهای اضافی و اجزای سانتریفیوژ ارتباطی با غنی سازی ۲۰ درصد ندارد. یعنی ایران می تواند در صورت توافق غنی سازی ۲۰درصد را موقتا تعلیق کند بدون انکه لازم باشد فعالیت های فردو در سایر زمینه های صلح امیز متوقف شود. جالب آنکه گروه ۱+۵ برای توجیه نگرانی خود در طرح ارائه شده می گوید:
« تأسیسات فردودربرگیرنده نگرانی است،چرا که در یک پایگاه نظامی واقع شده و این تأسیسات مقاصد نظامی دارد. به همین دلیل به شدت از آن حفاظت می شود.»
این ادعای خلاف واقع درحالی مطرح می شود که این تأسیسات نظامی نیست و هیچ دلیلی بر نظامی بودن آن هم وجود ندارد. زیرا هیچ یک از ”تجهیزات“، ”اقلام“، ”طراحی“ و ”سیستم“ بکار گرفته شده در فردو به ویژه ”تجهیزات جمع آوری مواد غنی شده“، قابلیت جمع آوری مواد با غنای بالا و یا تولید آن را ندارد. علاوه بر این آقای آمنومدیرکل آژانس بین المللی انرژی هسته ای در گزارش های دوره ای خود با صراحت تأیید نموده که کلیه تجهیزات و فعالیت های فردو برای مقاصد صلح آمیز بوده و تحت نظارت آژانس قرار دارد.
ضمن آنکه حفاظت از تأسیسات حساس هسته ای نه تنها مجاز بلکه لازم و ضروری است.
تهدیدات مستمر(برخلاف منشور ملل متحد و قطعنامه های سازمان ملل)، علیه تأسیسات و تجهیزات غنی سازی، همچنین تهدیدات مستمر علیه دانشمندان هسته ای ایران و حملات سایبری ، لزوم ایجاد تأسیسات امن تر را ایجاب می نماید. در برابر تهدایدات ، حداقل وجود یک تأسیسات پشتیبان محدود back up برای تداوم غنی سازی و عدم وقفه در فعالیت آن، ضروری است.
۴- «انتقال اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد به کشورسوم تحت اختیارآژانس بین المللی انرژی اتمی »
انتقال مواد ۲۰ درصد به خارج با غنی سازی ۲۰ درصد ارتباطی ندارد. همه مواد تحت نظارت“ دوربین ها“ ، ”مهر و موم“ ، ”بازرسی های بدون اطلاع قبلی“ و ”بازرسان“سازوکارهای ایجادشده بین المللی برای امنیت هسته ای بر لزوم حفاظت شدید از تأسیسات هسته ای تأکید می کند.
۵- ترکیب سه گام در یک مرحله
گروه پنج به علاوه یک بدون در نظر گرفتن این واقعیت که نمی توان موضوعاتی که ماهیت جداگانه دارند با زور به یکدیگر پیوند داد و نیز نمی توان سه گام مهم را در یک گام به مورد اجرا گذاشت در پیشنهاد خود می گویند «توافق برروی اجرای این سه عامل (توقف غنی سازی ۲۰درصد ، تعطیلی فردو و انتقال کل اورانیوم غنی سازی شده ۲۰ درصد از ایران به کشور ثالث ) مرتبط با هم واجرای کامل آن ضرورت دارد. » از نظر ایران این سه اقدام مهم یک گام محسوب نمی شوند و غیر مرتبط با هم هستند ضمن آنکه گام متقابلی که پیشنهاد طرف مقابل است اساسا نه اهمیت اساسی دارد و نه با نیاز امروز ایران منطبق است . آنها در ازای این سه اقدام پیشنهادی به ایران وعده کرده اند تحریم ها علیه فروش قطلعات هواپیمای مسافر بری را لغو کنند و برای تامین سوخت راکتور تهران توصیه های لازم را به عمل آورند.
این درحالی است که ایران چند ماه قبل، پس از تولید مجتمع های سوخت مورد نیاز، این مجتمع ها را در رآکتور تحقیقاتی تهران مورد استفاده قرار داد، لذا ”همکاری“ ۱+۵ برای ”تهیه مجتمع سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران“ در اولویت های اصلی و واقعی ایران نیست .
موارد دیگر پیشنهادی برای اجرا فاز اول هم به همین شکل برای ایران اهمیت اساسی ندارد بر این اساس به نظر می رسد برای اینکه دو طرف بتوانند در استانبول به توافق مشترکی دست یابند گروه ۱+۵ باید مشوق های جذاب تری به ایران ارائه کند . همچنان که ایران نیز باید نشان دهد از هیچ اقدامی برای اثبات اینکه به هیچ وجه بدنبال انحراف از فعالیت های صلح امیز هسته ای نیست ، فروگذار نخواهد بود .
پایگاه خبری “محدوده”-