امنیت فرهنگی در فضای مجازی

 به گزارش خانه خشتی، فضای مجازی نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی هستند که با عمر کوتاه خود توانسته‌اند به خوبی نقش به سزایی را در جامعه ایفا کنند. جامعه‌ی هدف رسانه‌های نوین را سنینی مختلف و از گروه‌های اجتماعی متفاوت تشکیل داده که از فاصله‌های دور از دنیای واقعی از این طریق با هم ارتباط بر قرار کرده‌اند
در بحران کنونی با ظهور رسانه‌های نوین از جمله تلگرام، ایسناگرام، واتساب و … مهم‌ترین نکته ای را که می توان یاد آور شد تهدید فرهنگ و ایجادناامنی فرهنگی است. همان طور که در آرای اندیشمندان غربی و اسلامی ذکر گردیده، فرهنگ، مجموعه‌ای در هم پیچیده از اعتقادات و باورها، ارزش‌ها، الگوهای رفتاری یا هنجارها، رفتارها ، آداب و رسوم، اخلاقیات، نمادها، مصنوعات، هنر و علم و دانش است.
در این صورت لایه‌های زیرین فرهنگ را اعتقادات و ارزش‌ها و لایه‌های ی بیرونی آن را هنجارها یا الگوهای رفتاری و نمادها و مصنوعات شکل داده است؛ به همین سبب، ما در سطح بیرونی فرهنگ که شامل مصنوعات است امروزه با ابزاری چون رسانه‌های نوین مواجه شده‌ایم و در واقع به نوعی با ناامنی فرهنگی برخورد کرده ایم؛ به عبارت دیگر امنیت فرهنگی عبارت از ایجاد وضعیتی مطمئن ، آرامش بخش و خالی از هرگونه تهدید و تعرض که انسان نسبت به این افکار اخلاق و آداب و رسوم ، باورها و ارزش‌ها میراث فرهنگی، آثار ادبی و … تدارک دیده است. بر اساس این تعریف، امنیت فرهنگی در معنای عینی فقدان تهدید در برابر ارزش‌های کسب شده و در معانی ذهنی آن ترس از هجمه‌ها و حمله‌هایی است که ارزش‌ها و آداب رسوم ، اعتقادات و باورها رادر معرض خطر استحاله و نابودی قرار می‌د هد.
پس راه حفظ فرهنگ ایجاد امنیت فرهنگی یعنی پیش‌گیری از هر گونه تهدید آن توسط فضای مجازی است که از منظر تئوریک هم می‌توان ادعا کرد که امنیت فرهنگی مهم‌ترین و برجسته‌ترین چهره و درونی‌ترین لایه‌ی نیاز امروز هر کشوری به شمار می‌آید،زیرا مولفه‌ی امنیت فرهنگی بنیادی‌ترین مولفه‌ی اقتدار و استعداد و لیاقت آن ملت در بستر توسعه و تعالی درعرصه‌های مختلف را فراهم می آورد؛ بنابراین آسیب‌های نوظهور رسانه‌های نوین زمینه ساز عدم برقراری امنیت فرهنگی خواهد بود و لاجرم می‌توان بیان داشت که با رشد رسانه‌های نوین مولفه‌های فرهنگی با آسیب مواجه خواهد شد؛ آن هم هنگامی که در فضای مجازی برخی تحلیل ها، تصاویر، کاریکاتورها بدون ذکر نام صاحب اثر پخش شده و هر گونه مطالب بدون ذکر منبع اصلی آن در گروه‌ها و کامنت‌ها منتشر می‌شود؛ در این شرایط نام صاحب اثر به عنوان خالق آن ذکر نگردیده و از لحاظ حقوقی حق نشر آن محفوظ نمانده است و متاسفانه هیچ قانونی برای جلوگیری از این تهدید تا کنون توسط مراجع ذی ربط یا شورای عالی فضای مجازی مصوب نشده و هم‌چنان ما شاهد این برنامه رسانه‌های نوین هستیم. به بیانی دیگر همواره یکی از نگرانی‌های مولفان آثار علمی، ادبی یا هنری ارائه آثارشان توسط رسانه‌های نوین است و در مقابل آن با عدم ناتوانایی مسئولان در برخورد با این جرایم و دشوار بودن نظارت و حفاظت از داده‌ها، حقوق مادی ومعنوی مولفان در فضای سایبر به خطر افتاده است.
مساله‌ی دیگری که می‌توان اشاره کرد بحث آسیب‌های اخلاقی است، دردنیای مجازی فرد در ارتباط با دنیای اطراف است حال با توجه به محتوا و ماهیت و شرایط رسانه‌های نوین زمینه برای انواع انحرافات اخلاقی آسان شده و به راحتی دسترسی به انواع تصاویر و محتوای مستهجن را فراهم ساخته و بی‌گمان این آسیب‌ها نشات گرفته از فضای سایبر و رسانه‌های نوین، امنیت فرهنگی را به خطر انداخته و جامعه را با مشکل رو به رو کرده است؛ چرا که هر جامعه‌ای دارای ارزش‌هایی است که ناشی از فرهنگ آن است و آن‌چه بارز است کم‌رنگ شدن برخی از ارزش‌های مترقی در جوامع اسلامی به موجب تاثیر از فرهنگ بی‌بند و بار و اباحه‌گر غرب است و از ویژگی‌های فضای سایبری این است که به شدت تحت تاثیر هر نوع عرضه گسترده‌ای قرار می‌گیرد. گر چه این فضا گذرگاه فرهنگ‌های متنوع و گوناگون است در حقیقت این دهکده‌ی جهانی در عصر ارتباطات به نوعی به سمت یکسان سازی فرهنگی پیش رفته و رسانه‌های نوین که در اختیار آحاد جامعه قرار دارد به سهولت برخی از اخلاقیات و ارزش‌های غیر همسو با ارزش‌های حاکم در جامعه را ترویج می‌دهد و حتی منجر به تغییر سبک زندگی اسلامی ایرانی شده و به نوعی تحمیل مبانی و اصول اجتماعی ، باورها ، ارزش‌ها، اخلاقیات و رفتارهای مورد نظر غرب با رسانه‌های نوین بر سایر گروه ها و ارزش هایشان منجر به استحاله ی فرهنگی خواهد شد ودر تحلیلی جامع تر می‌توان این‌گونه بیان کرد که قدرت‌های جهانی و امپریالیسم جهانی با این ابزار در صدد تضعیف ارزش‌ها و اخلاقیات و در نهایت باورها و اعتقادات حاکم بر جامعه‌ی اسلامی ایرانی است.
در ادامه از دیگر آسیب‌هایی که متوجه حوزه‌ی فرهنگ توسط فضای سایبرشده به خطر انداختن امنیت و آرامش فکری افرادو ایجاد جنگ روانی با هدف تبلیغات ،شستشوی مغزی است ،نبرد اطلاعاتی و مضمحل کردن حیات معنوی و اخلاقی یک ملت به وسیله‌ی نفوذ ازطریق این رسانه‌های نوین به علت تولید انبوه اطلاعاتی است که بدون نظارت مستقیم از تولید کننده به مصرف کننده می‌رسد.
با طرح این مطالب، که امنیت فرهنگی به سبب نقش و جایگاهی که فرهنگ در پیشرفت جوامع بشری دارد و نفوذ گسترده‌ی آن در تمامی ابعاد زندگی از حساسیت بالایی برخوردار است می طلبد شورای عالی فضای مجازی برای تامین امنیت و حراست از مرزهای فرهنگی که امروزه با رسانه‌های نوین تهدید می‌شود راه کارها و اقداماتی سازنده را پیش گیرد و به ایجاد سیاست‌های مقابله با تهدید فرهنگ در فضای مجازی مبادرت نماید. به هر صورت حوزه‌ی سایبر برای کسب امنیت پایدار، نیازمند دستیابی به کسب امنیت در حوزه ی فرهنگ است؛ در این راستا حمایت از اپلیکیشن‌های موبایلی، ایجاد قوانین برای امنیت قلم نویسندگان از جمله شیوهای تامین امنیت فرهنگی در فضای مجازی خواهد بود.