“رودان” شهری گمشده در غرب رفسنجان

به گزارش خانه خشتی به نقل از هرمزخبر ، شاید تا به حال از بزرگترها شنیده باشید که چندین سال پیش طوفانی این منطقه را فرا میگیرد و تمامی خانه ها در زیر خاک مدفون می شوند اما اینکه قبل از وقوع طوفان ، چه منطقه ای و کجا بوده را در ادامه بخوانید:

بنابر متون تاریخی، شهرهای باستانی رودان، اناس، ابان و اذکان در منطقه رفسنجان قرار داشته‌اند که جای دقیق آنها به غیر از اذکان پیدا شده است. شهر رودان در محل روستای شهر‌آباد  و اراضی اطراف آن تا روستای لاهیجان، واقع در شمال غربی شهر رفسنجان بوده است و محل دقیق شهر اناس در اراضی گرگین و سعادت‌آباد و فیض‌آباد، بعد از سه راهی سرچشمه متصل به شهر فعلی رفسنجان و سرانجام شهر اَبان در محل شهر انار کنونی بوده است. منطقه رفسنجان در طول تاریخ بین ایالت‌های فارس و کرمان دست به دست گشته است. در اوایل اسلام این منطقه جزو کرمان بوده و بعد جزو ایالت فارس شده و بعداً باز به کرمان برگشته است.

در کتاب (احسن التقاسیم) در این باره میخوانیم: (رودان سابقاً از نواحی کرمان بود و سه شهر دارد : اناس ؛ اذکان ، ابان که اناس در مرکز کرمان جا دارد و شهرش در خاک کرمان است و مرزهای دو سرزمین را هموار می کند. رودان دژی استوار با هشت دروازه است و شن پیرامون شهر را فرا گرفته است. اناس از رودان بزرگتر اما ویرانه و در مرز است.)

ابن بنّاء در کتاب خود گفته: ” رودان از نواحی کرمان است و سه شهر دارد ، اناس (رفسنجان فعلی ) ابان (انار) و اذکان . در شهر رودان قلعه ای بلند با هشت دروازه وجود دارد . مسجد جامع دلپذیر دارد . این شهر جایگاه گازران و بافندگان است که اطراف آن باغ های زیبا و گورستانی وجود دارد”

از قبرستانهایی که ابن بنّاء از آنها نام برده اول قبرستانی است که مزار سیدغریب در آن واقع شده است و دیگر قبرستانی در روستای شهرآباد که مقبره سیدجمال الدین احمد ابوالحسین در آنجا است.

در کتاب مزارات کرمان آمده است: ” در رودان حضرت قطب الاولیاء فی المنزلین شیخ جمال الدین احمدالمشتهر ابوالحسین قدس سره العزیز که ایشان از امامزادگان و بزرگان بوده اند به تسخیر مردم غزبه رودان افتاده و پس از فتح در آنجا مانده است” به روایت دیگر شیخ ابوالحسین از عرفای بزرگ قرن پنجم است.

در این کتاب (مزارات کرمان ) آمده است که مردم رودان رفتار آنچنان شایسته ای با شیخ ابوالحسین نداشتند و اورا مورد آزار و اذیت قرار می دادند  و از جمله مقولات شیخ احمد ابوالحسین است که در باب شهر رودان می گوید: “به خدا قسم رودان خانه و جای ماندن نیست”

در شهر رودان بزرگانی مدفون می باشند که دکتر حمید بهرامی می گوید:” سنگ قبرهای زیادی از مرمر مربوط به زمان های قدیم از اطراف قبر شیخ ابوالحسین وجود داشته که مردم آنهارا برده اند و بعید نیست که بعضی از آنها مربوط به بزرگانی از قبیل شیخ محمد قاضی و شیخ علی ملیح بوده که نامشان در تذکره ها مضبوط است”

دکتر حمید بهرامی توضیح می دهد: حدود ۵۰ سال قبل وقتی که افراد محلی برای احداث زمین پسته تپه را خاکبرداری می کردند به ساختمان مقبره ای برخوردند و در محل شایع شد که قبر امام زاده ای کشف شده  و بعدا سید احمد مرعشی اظهار داشتند که خود ایشان محل حفاری شده و سنگ قبر مذکور را دیده و هنگامی که با ذغال نوشته ها را سیاه و مشخص کردند نام علی سهل را روی آن خواندند . این سنگ مدتی در مقبره شیخ ابوالحسین بوده و اکنون از سرنوشت آن اطلاعی در دست نیست.

“سیدغریب” نیز از بزرگان و امامزادگانی است که در شهر رودان می زیسته است و در برخی از کتب تاریخی آمده است: بعد از اینکه اسلام وارد ایران شد  و پس از مدت ها اهالی رودان به اسلام گرایش پیدا نکردند و بر آیین خود یعنی زرتشت باقی مانده بودند و بزرگانی همچون ” سید غریب (امامزاده ابوالفخر رضا) و شیخ احمد ابوالحسین “ به این شهر (رودان) سفر کردند تا با تبلیغ و ارشاد ، مردم را به اسلام دعوت کنند تا اینکه دراثر جنگ هایی که بین این بزرگان و مردم این شهر رخ داد ، این بزرگان در این شهر به شهادت رسیدند.

چرا شهرهای رودان و اناس از بین رفته اند؟

شهر اناس از قرن ۴ رونق خود را از دست داده اما تا قرن ۷ هنوز وجود داشته است. در افواه مردم رفسنجان شایع است که این شهر سابقاً به علت وقوع سیل از بین رفته و حتی میگویند رفسنجان در ابتدا (سنجان) بوده و چون سیل آن را برده و به (رفت سنجان) معروف شده و به مرور زمان به رفسنجان تبدیل شده که این موضوع با توجه به موقعیت شهر اناس واقعی به نظر می رسد زیرا سیلابهای دو رود (شور) و (گیوه دری) که از کوههای برفگیر جنوب و جنوب غربی رفسنجان سرچشمه میگیرد همواره این شهر و روستاهای اطراف آنرا تهدید میکرد و به احتمال زیاد شهر اناس که میان این دو رود قرار داشته در اثر طغیان از بین رفته و اگر اناس را آب برده باشد به احتمال زیاد رودان را طوفان شن در خود مدفون کرده است زیرا اطراف رودان را شنهای روان احاطه کرده بود.

یکی از اهالی این منطقه در گفتگو با خبرنگار هرمزخبر اینگونه بیان می کند: زمانی که من کودک بودم می گفتند منطقه ای بوده که از شهر آباد تا مهدی آباد (شاهرخ آباد) و لاهیجان ادامه داشته و خانه ها بسیار نزدیک هم بوده اند.

وی در ادامه می گوید: طوفانی به مدت ۱۰۰ روز در این منطقه فرا می گیرد و چون اطراف این شهر ریگزار ها و شنزار ها وجود داشته ، این شهر (رودان)  در زیر خاک پنهان می شود و هیچ اثری از این شهر باقی نمی ماند.

این فرد می گوید: من دانش آموز ابتدایی بودم و برای تحصیل از محل زندگی خود (رستم آباد هرندی) باید به روستای نوش آباد می رفتم. در یکی از روزها وقتی به طرف مدرسه حرکت کرده بودم ، تعدادی از دستگاه های مکانیکی را دیدم که درحال خاک برداری و احداث باغات پسته در منطقه ( مزار شیخ ابوالحسین) بودند.

او می گوید: در حین خاکبرداری جسد زنی بیرون آمد که می گفتند در اثر طوفان در خانه اش حبس و فوت کرده بود.

از آثار و بقایایی که از شهر رودان باقی مانده است ؛ مقبره شیخ ابوالحسین و امامزاده سیدغریب است که هر هفته زیارتگاه اهالی این منطقه و شهرهای همجوار استان قرار گرفته است.