موقعیت جغرافیایی ابوموسی

به گزارش “خانه خشتی”:جنوبی‌ترین جزیره ایرانی آب‌های خلیج‌فارس، جزیره ابوموسی است. این جزیره در ۲۲۲کیلومتری بندرعباس، همچنین در ۷۵کیلومتری بندر لنگه و۶۰کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات واقع شده ‌است و ۱۶۰ کیلومتر از تنگه‌هرمز فاصله دارد. جزیره ابوموسی یکی از ۱۴ جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج‌فارس را دارد. مساحت جزیره ۸/۱۲ کیلومتر مربع است و به لحاظ وسعت سومین جزیره شهرستان محسوب می‌شود. این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است و کشت و زرع محدود در آن صورت می‌‌گیرد. بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال داند. پرتلاش، کم‌توقع و بااراده بودن از ویژگی‌های مردم این جزیره است.

این جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می‌کند. جزیره ابوموسی در ۲۶ درجه خط عرض شمالی و در ۵۵ درجه خط طول شرقی واقع شده ‌است. فاصله میان «جزیره ابوموسی» و جزایر تنب به دلیل عمق مناسب آب تنها مسیر قابل کشتیرانی برای نفتکش‌های بزرگ است. در جزیره ابوموسی باغ‌های پراکنده‌ای همراه درختان نخل خرما وجود دارد و نخلستان از چشم‌اندازهای آشنای آن است. سواحل زیبای خلیج‌فارس و غروب‌های رویایی آن مهم‌ترین جاذبه شهرستان ابوموسی را تشکیل می‌دهد. این جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می‌کند. نفت این جزیره که به میدان مبارک در بخش دریایی خاور جزیره محدود است، از نظر گونه و کیفیت، بهترین نفت در خلیج‌فارس شناخته شده است. منابع نفت جزیره سوری را که نقش مهمی در صادرات نفتی کشور دارد، می‌توان از مهم‌ترین منابع زیرزمینی این شهرستان نام برد.
کشاورزی و دامداری به مفهومی که برای اقتصاد این منطقه تعیین‌کننده باشد، در این جزیره وجود ندارد. آب و هوای جزیره بوموسی گرم و مرطوب است و چون به خط استوا نزدیک است، هوای آن از هوای سایر جزیره‌های ایرانی خلیج‌فارس گرم‌تر است. بارش، بیشتر در اواخر زمستان و اوایل بهار است. این جزیره رودخانه ندارد و تنها در شمال آن، چند مسیل خشک وجود دارد، اما دارای آب شیرین بوده و آب آشامیدنی مردم از چاه و باران تامین شده، یا با لنج و کشتی از بندر لنگه و بندرعباس به این جزیره حمل می‌شود. جزیره بوموسی از لحاظ پوشش گیاهی فقیر و دارای فلور گرمسیری است و برخی گیاهان نواحی خشک در آن می‌رویند که به مصرف چرای دام‌های محلی می‌رسد. در سال‌های پرباران، گیاهان علفی و بوته‌ها، رشد زیادی کرده و تمامی سطح جزیره و کف دره‌ها پوشیده از گیاه و یکپارچه سبز می‌شود. شماری از ساکنان جزیره از راه صید ماهی و مروارید امرار معاش می‌کنند. آب‌های پیرامون ابوموسی دارای بهترین گونه مروارید است. فاصله دریایی بوموسی تا خرمشهر ۴۸۰، تا بندر امام خمینی ۴۶۰، تا کویت ۴۵۰، تا بوشهر ۲۳۵، تا دوحه ۲۰۵، تا کیش ۷۰، تا سوری (سیری) ۳۱، تا لنگه ۴۱، تا مسقط ۳۱۰ مایل دریایی است. ابوموسی از دیرباز تاکنون به نام‌های بوموسی، بابا موسی، بوموف، ابوموسی و گپ سبزو خوانده شده است. واژه بوموسی از دو پاره «بو» و «موسی» تشکیل شده است، که «بو» به معنای رایحه است و کوتاه‌شده آن، «بود»، «باشد» و «باشیم» است. «بوم» به معنای جا، مقام، منزل، ماوا و سرزمین است و «موسی» هم نام شخص است و بوموسی، یعنی سرزمین موسی. بنابراین می‌توان گفت که پیش از اسلام، شخص ایرانی‌الاصل سرشناسی به نام موسی، در این جزیره زندگی و شاید هم حکومت می‌کرده و نام جزیره از نام او گرفته شده است.
این جزیره در اسناد تاریخی بوموو BOUMOU و بوم اوAOU یعنی آب (معرب آن بومف) و بوموسو و گپ سبزو نام داشته است (به معنای جای سبز). در نقشه‌های قدیمی بوموف یا بوموسو ثبت شده (بوم به معنی مکان) است و «سو» چند معنا دارد سوSOU مخفف سوز SOUZ نام یک نوع سبزی است و به‌طور کلی نیز در زبان فارسی کهن معنای سبز می‌دهد و در مجموع می‌توان آن را به معنای سرزمین سبز نامید. جمعیت ابوموسی، طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۷۰۵ نفر بوده ‌است. بیشتر این ساکنان شهروندان ایرانی هستند و اقلیت اماراتی که در آن ساکن هستند بر اساس قراردادی میان ایران و امارات حق اقامت دایم در ابوموسی را دارند. گفته می‌شود این جزیره در حوزه آبزی‌پروری و شیلات، صید و صنایع تبدیلی قابلیت‌های فراوانی دارد. در بخش جهانگردی نیز با توجه به جغرافیای منطقه سواحل بکر و مرجانی و دسترسی به آب‌های آزاد و تمام نقاط خلیج‌فارس از راه‌های دریایی و هوایی، در حوزه بازرگانی و تجارت نیز ظرفیت بسیار بالایی دارد. در این جزیره بیکاری وجود ندارد اما بی‌تردید با حضور سرمایه‌گذاران اشتغال در شهرستان تضمین خواهد شد.
منابع:
۱- جزیره بوموسی، ایرج افشار سیستانی، دفتر مطالعات سیاسی بین‌المللی، ۱۳۷۴
۲- جزیره بوموسی و جزایر تنب‌بزرگ و تنب‌کوچک، جعفری ولدانی، ۱۳۷۶
۳- سایت کویرها و بیابان‌های ایران
۴- نگاهی دوباره به جزیره ابوموسی، گفت‌وگو با فرماندار ابوموسی، ایسنا ۸/۲/۹۱

· محمود فاضلی